subersiyon sa housing: personalisasyon ng cell phone at ang postmoderno at postkolonyal na identidad

Cell phone: Basikong Pangangailangan at Status Symbol
Ayon sa kasalukuyang estadistika ng National Telecommunications Commission, isa sa bawat dalawang Filipino ang may-ari ng cellular phone. Sinasalamin ng talang ito ang dalawang bagay sa lipunang Filipino: ang paglitaw ng cell phone bilang isang pangangailangan at ang pag-usbong nito bilang isang status symbol.
Pangangailangan ito ng mga Filipino dahil nagsisilbi itong lunday ng pagkakalapit-lapit ng magpapamilya, magkakaibigan at magkakakilala (o kahit hindi magkakakilala dahil textmates lang). Isang buong tawag o isang matagumpay na naipadalang text lang, nababawasan ang distansya sa isa’t isa, lalo na sa kaligiran ng pandarayuhan ng mga miyembro ng pamilyang Filipinong napapalayo kung para lang may pagkakitaan. Minsan na ring pinaglapit-lapit nito ang sambayanan nang magamit ang cell phone para ganyakin ang milyong taong naghimagsik sa EDSA II para iguho ang pamahalaan ni dating Pangulong Joseph Estrada.
Samantala, status symbol naman ito dahil kung walang cell phone ang isang tao, etsa-puwera siya sa kolektibo. Kapag walang panlipunan o pang-ekonomikong kasikatan na nasusukat sa pag-aari ng cell phone, hindi siya kabilang sa sirkulo ng mga taong nagkakaugnay-ugnay sa pamamagitan ng instrumentong ito. Hindi siya “in” sa mga huling kaganapan sa daigdig, sa mga tsimisan, sa mga patawa, sa mga balita tungkol sa mga kapamilya o mga kaibigan. Sa popularidad ng cell phones sa Pilipinas dahil may kamurahan ang mga ito bunsod ng kompetisyon sa merkado, ang mga reklusibo o lubhang naghihikahos na lamang ang mahihinuhang walang cell phone. Pero kuwidaw, sa pagpupursigi ng mabababang-uri na makaamot sa status symbol ng mga elitista at burgis, tampulan ng biruan ang mga pulubing nagmamay-ari ng cell phone.
Filipinisasyon ng Cell Phone
Sa bisa ng modernong paghahangad na mapabilang sa panlipunang institusyon sa pamamagitan ng pagkakaroon ng cell phone, umalagwa ang postmodernong pagkikintal ng indibidwalismo sa pamamagitan ng personalisasyon ng mga Filipino pagdating sa sari-sariling cell phone. Dahil lehitimong aksesorya ito na kasa-kasama mula pagbabakasyon, paggamit ng banyo hanggang pagtulog, mataas na antas na pag-aalaga at pag-aari ang iniuukol para magtagal ang taning ng simbolo ng estadong ito. Kabilang sa personalisasyong binabanggit ang pagbibihis dito ng iba’t ibang uri ng housing at keypad, pagsasanggalang sa pamamagitan ng silicon o plastic o crystal casing, pagpapalit ng backlight sa tipong kulay ng ilaw, pagsusuot ng personalisadong acetate sa light crystal display, pagpapalawit ng umiilaw o nag-iingay na signal indicator o pagdidikit ng mumunting batong swarovski.
Unang Hirit: Kapitalismo
Walang ipinagkaiba sa layunin ng pag-aangkat ng cell phone mula sa mga industriyalisadong bansa ang layunin ng paglalabas din ng mga kaakibat na bagay ng cell phone: kapitalismo. Malawak na potensyal ng mga mamimili ang mga neokolonya, na kinokontrol ang kanya-kanyang ekonomiya ng patuloy na pamamayagpag ng imperyalismo ng mga Kanluraning bansa. Dahil sa neokolonisasyon, napadaloy sa mga bansang Third World gaya ng Pilipinas ang ilang moda ng modernisasyon ng mga bansang First World, halimbawa ang mobile communication. Nakatago sa balatkayong layuning paunlarin ang antas ng pamumuhay sa bansa, pagkakitaan ng pera ang totoong layunin ng produksyon at pagtatapon ng mga cell phone at aksesorya nito sa Pilipinas gayundin sa iba pang teritoryo. Habang hindi namamanglaw ang mga pangakong ginhawa ng modernisasyon, mailalako ng Kanluran ang kanyang mga produkto, mananatili ang hegemonyang imperyalista sa mga mahihirap na bansa at magkakamal ng maraming salapi sa kapitalismo ang mga mayayamang bansa.
Ikalawang Hirit: Perhuwisyo ng Modernismo sa Indibidwalismo
Dahil sa neokolonyalismo sa Pilipinas ng mga bansang pabrika ng mga cell phone, naaapektuhan ang pag-inog ng ating pansarili at pambansang identidad. Sa pamimili natin ng modernong kagamitan gaya ng cell phone, ginagatungan na nga natin ang apoy ng imperyalismong pinakamataas na antas ng kapitalismo, napapaniwala pa tayong moderno ang ating bayan samantalang malaking bahagi ng kapuluan ang agrikultural dahil hindi pa (o hindi na magiging) industriyalisado. Samantalang napapakinabangan natin ang ilang benepisyo ng cell phone gaya ng pagkakalapit-lapit ng mga malalayo at pagsisiwalat ng mga saloobin sa pamamagitan ng modernong talastasan, pinagdurusahan din natin ang mga epekto ng paggamit nito. Ilan sa mga perhuwisyong ito ang dehumanisasyon dahil sa artipisyal na pakikipagtalasatasang pumapalit sa personal o harapang pakikipagtalastasan at ang pagdepende natin sa palsong pangakong kaginhawaan dahil kapag lowbatt na ang cell phone, walang load o hindi inaabot ng network signal, hindi ito mapakikinabangan. Sa dimensiyon ng pagkakakilanlan, perhuwisyo ng modernismo ang pagsasanib sa mga nag-aari ng cell phone sa isang malaking institusyon, isang proseso na nagbibigay ng kolektibo sa halip na indibidwalistikong identidad. Sa pagkakabilang sa nakararami gamit ang tiket na pag-aari ng cell phone, nalilimitahan ang pamumukadkad ng sarili. Kung ibig maka-access ng mga kaganapan, tsismis o balita, hindi ito magagawa ng sarili lang—kailangang mapabilang sa kalipunan ng mga nagmamay-ari ng cell phone na siyang nagpapasahan ng mga impormasyong hinahangad. Sac pag-aari ng cell phone, kailangang isakripisyo ang pansariling pagkakakilanlan kung para lang hindi maging Other ng kolektibong magkaka-textmates.
Ikatlong Hirit: Perhuwisyo ng Kolonyalismo sa Pambansang Identidad
Bukod sa negatibong epekto ng modernismong pag-aari ng cell phone sa indibidwalistikong pagkakakilanlan, may negatibong epekto rin ang kolonyal na pagkakaroon nito sa pambansang identidad naman. Nagmula ang mga cell phone sa mga Kanluraning bansa—Nokia mula sa Finland, Siemens mula sa Alemanya, Motorola mula sa Amerika, Sony Ericsson mula sa Sweden at Japan—mga industriyalisadong bayang kolonyal at neokolonyal. Sa bisa ng produksyon nila at pagbebenta ng cell phone ayon sa pretext na kailangan ito ng mga bansang Third World tungo sa modernisasyon, nasasakop na muli ang Pilipinas kaya nalalagay sa balag ng alanganin ang katutubong kultura nito. Sa mga dominanteng wika lamang nasusulat ang manwal at operasyon ng cell phone mismo, kaya nai-etsapuwera ang katutubong wika dahil kailangang matutunan muna ang, halimbawa, Ingles para magamit nang walang problema ang instrumento. Kung sakali namang gawang-Tsina ang Nokia, may Filipinong wika nga rito ngunit bukod sa hindi ganap na Filipino (dahil Taglish, o pinagsamang Tagalog at English), malinaw na kapitalistikong layunin ang paggamit na ito para maibenta ang produkto sa mga Filipinong mas gamay sa sariling wika. Habang hindi napuputol ang dumedependeng kaugnayan ng Pilipinas sa mga mananakop, mananatiling kolonyal ang bansa at hindi magaganap ang imahinasyon ng sariling-sariling bayan.
Personalisasyon ng Cell Phone Bilang Postmoderno at Postkolonyal na Hamon
Ngunit sa pusod ng masalimuot na pagtatalaban ng mga negatibong epekto ng modernismo at postkolonyalismo dahil sa simpleng pagkakaroon ng cell phone, may sagot na postmoderno at postkolonyal na hamon ang mga Filipino rito, hindi man nila tuwirang malay na sumasagot nga sila. Personalisasyon ang anyo ng hamong ito: pagpapalamuti at pagkukustumbre ng cell phone ayon sa sariling panlasa. Mula sa monotono ng mga kulay at anyo ng produktong cell phone ng Kanluran, ginamit ng mga Filipino ang mga aksesoryang panakop upang ibahin ang takip ng kanilang cell phone, sabitan ng mga palawit na signal indicator o maliliit na stuffed animal, ipaloob sa silicon o plastic o crystal casing, palitan ng soft-touch na keypad, suutan ng larawang acetate ang light crystal display, palitan ng ibang kulay ng ilaw ang backlight, dikitan ng stickers o maliliit na batong swarovski at iba pang sakop ng imahinasyong malikhain ng Filipino.
Pagbabagong-Anyo
Indikasyon ng pagiging mabenta ang pagsusulputan ng mga tindahan para sa mga aksesorya sa cell phone mula sa pinakamararangyang mall hanggang sa mga istratehikong lugar-daanan ng mataong Cubao, Baclaran, Divisoria at iba pa. Dito makapipili ng mga housing na naglalarawan ng mga anghel, karakter sa cartoons, sikat na personalidad, makapigil-hiningang tanawin, mga abstrak na larawan, kung babanggitin ang ilan. Mapipili ang mga ito sa iba’t ibang kulay (may tatak o wala) at balat (velvet o plastic pa rin). Alinman ang mapili sa mga ito, papalitan ang orihinal na housing upang mabigyang bihis at, samakatuwid, bigyan ng pagkakakilanlan ang cell phone ayon sa kagustuhan ng may-ari. Kung mahilig siya sa lokal showbiz, maaaring mukha ni Kris Aquino o Judy Ann Santos ang nakabalatay sa housing dangan at isa sa mga ito ang paborito ng may-ari. Itatago o idedespatsa na ang pinalitang housing dahil mula ngayon, bago na ang hitsura ng cell phone dahil sa piniling housing.
Mabibili pa rin sa nasabing mga tindahan ang mga palawit na ikinakabit sa bandang tuktok ng cell phone. Puwedeng signal indicator ito na kapag may dumarating o ipinapadalang mensahe, pumikit-dumilat ang iba’t ibang kulay ng ilaw sa loob ng pigurang plastik. Puwede rin namang palawit ito na humuhuni kapag may parating o ipinapadalang mensahe, nagpapaalaala sa may-ari ng operasyong nagyayari sa kasalukuyan. Puwede rin naman itong palawit na munting unggoy, kalabaw, baka, manok o oso na pinalamanan ng bulak o buhangin. Kumakatawan sa pansariling panlasa ng may-ari ang mapili niyang palawit sa cell phone.
Sa mga tindahang ito rin ibinebenta ang mga silicon, plastic o crystal casing. tagusan ang tingin sa mga casing na plastic at kristal, samantalang maaaring kulay-pula, -abuhin, -berde o –bughaw ang malambot na silicon casing. Layunin ng casing na protektahang huwag makalas-kalas ang cell phone sakaling aksidenteng mabagsak ito, o kaya naman, ipreserba ang bagung-bagong hitsura ng telepono kahit panayin ang pagpindot sa keypad, o ‘di kaya, protektahan ang cell phone sa pagpasok ng dumi o ng alikabok. Sa paglapat ng casing sa nakapaloob na cellphone, ang casing na ang bagong mukha ng cell phone.
Maari ring mabili dito ang malambot na keypad pamalit sa matigas at nakangingilong metal na keypad. Dahil soft touch, maginhawang pindutin hindi gaya ng ilang keypad na nakapagpapamaga ng hinlalaki dahil matigas. Marami itong mga kulay kaya makapipili ang may-ari ng anyong babagay sa housing ng cell phone.
Sa espesyalista naman sa cell phone nagpapakabit ng larawang acetate para sa pangkaraniwang light crystal display monitor. Malinaw ang kabuuan ng acetate upang kapag nakailaw ang cell phone, makikitang larawan ng mga espesyal na tao, pook, bagay at iba pa ang nakatatak sa acetate. Plastic ito na may digital na tatak upang bigyang-buhay at -identidad ang blangkong screen ng cell phone.
Sa espeyalista rin pinapapalitan ang backlight ng iba o magkakahalong kulay ng ilaw ayon sa gusto ng may-ari. Maaaring puro bughaw o luntian ang lahat ng kulay ng backlight, o maaaring kalahati ng tumatanglaw sa keypad, kulay-kahel o –rosas, at kalahati, puti. Kahit iba-iba pa ang bawat backlight ng cell phone, kung iyon ang magbibigay-personalidad sa cell phone, magagawa ng may-ari.
Maaari ring dikitan ng stickers o mumunting swarovski crystals ang panel ng cell phone. Puwedeng punuin ng malilit na batong iba’t ibang ang kulay at kinang ang buong housing maliban sa keypad at screen, o kaya ng stickers ng mga karakter sa cartoons, mga logo, mga hayop, pangalan at iba pa. Sa pagkadikit ng swarovski at stickers, iba na sa orihinal ang hitsura ng cell phone.
Subersiyon sa Housing I: Indibidwalismo
Ganyan kamalikhain ang maraming Filipino sa personalisasyon nila sa kanya-kanyang aring cell phone. Mula sa iisa, pare-pareho at kalimitang nakababagot na kulay ng cell phone, manipis ang pagkakataong may magkakapareho ng hitsura ng cell phone, pareho man sila ng modelo. Magkapareho man ng tatak sa housing, maaaring magkaiba naman ng kulay. Nagpapahiwatig ang ganito ng pagsasari-sari ng identidad ng cell phone na sa bisa ng pagiging personal na palugit ng sarili, repleksiyon ng pagkakakilanlan ng mismong may-ari. Samantalang kolonisado lahat ng mga hindi gumawa ng pagkustumbre sa kanya-kanyang cell phone (at, samakatuwid, nabibilang sa isang kolektibong identidad ayon sa gumawa ng cell phone), nakagawa ng sariling identidad ang mga lumahok sa pagbabago ng hitsura ng kanilang cell phone. Nakaukit ng indibidwalismo ang mga ito sa harap ng dominanteng institusyon ng mga nagmamay-ari ng cell phone. Naipagdiwang ang sarili sa harap ng kolektibo.
Subersiyon sa Housing II: Postkolonyalismo
Samantala, nakatulong ang personalisasyon ng cell phone upang ipursigi ang pambansang identidad. Kung dati, dayuhan ang hitsura ng cell phone dahil sa dayuhan ang gumawa nito, pagpapalit ng hitsura ayon sa sariling kagustuhan ang babago sa dayuhang hilatsa ng cell phone. Sa pagsasari-sari ng mga identidad ng binagong mga cell phone, kinakatawan nito ang pagsasari-sari ng kulturang umiiral sa konteksto ng Pilipinas. Sa pagdiriwang ng sari-saring kulturang ito, naibabaliktad ang kulturang dayuhan sa bisa ng pag-angking sarili ng mga bagay na bunga ng pananakop (i.e. pagdaloy ng modernismo at pagkalat ng cell phone). Hindi na lubusang ari ng dayuhang mananakop ang cell phone; sa pagpapalit ng anyo nito, may Filipinisasyong tumatalab sa pamamagitan ng paglalagay ng sariling pagkakakilanlan sa orihinal na dayuhang cell phone. Dito naman, naipagdiwang ang postkolonyal na sarili sa harap ng pananakop.
Sa Wakas, Indihenisasyon
Sa indihenisasyon ng cell phone para baguhin ito at iakma sa katutubong kultura, hinahamon ang pagpipilit ng Kanluraning mga korporasyon ng kanilang produkto sa mga ekonomiyang katulad ng Pilipinas. Walang ibang tawag sa modipikasyon ng hitsura ng cell phone maliban sa pagsasalokal ng produktong itong inilalako ng globalisasyon. Kahit na malugod na niyakap ng mga Filipino ang pagsulpot ng cell phone sa kapuluan, sinubok at napagtagumpayan nilang gawing katutubo ang epekto nito, i.e. gawing personal ang cell phone. Kahit na may mapag-isang epekto ang globalisasyon, naglaan ang personalisasyon sa katutubong kultura ng pagkakataong bigyang kahulugan ang sarili at protektahan ang kultura kung paanong binigyang identidad ng pansariling housing at prinotektahan ng casing ang inangking sariling cell phone. Tulad ng nangyari sa panakop sanang wikang Ingles kung saan naianak ang uring Philippine English, ginamit ng mga dayuhan ang cell phone para sakupin ang ating kultura ngunit sa personalisasyong itinaguyod ng mga may-ari ng cell phone, nabaliktad ang sitwasyon dahil nasakop ng mga may-ari ng cell phone ang dayuhang produkto. Binago ang cell phone sa paraang nakikitang akma sa kaligiran ng bansa at maginhawa sa mga nagmamay-ari ng cell phone. Lumikha ng pansarili at pambansang identidad ang mga may-ari ng cell phone upang tuligsain, sa paraang postmoderno at postkolonyal, ang doble-karang modernismo at kolonyalismo. Sa proseso ng personalisasyon ng cell phone, napagtagumpayan ng mga Filipino ang layunin ng mga dayuhang manakop dahil naisiwalat pa rin nila ang kanilang mga sarili.
***
[1]Smith, Monelle. “Other Voices: Cell Phones are New Status Symbol.” Nasa SeattlePI.com sa http://seattlepi.nwsource.com/local/261549_vessay03.html.

[2]Uy-Tioco, Cecilia Alessandra S. “The Cell Phone and Edsa 2: The Role of a Communication Technology in Ousting a President.” Nasa http://72.14.235.104/search?q=cache:LkGzTFf6Y8QJ:beard.dialnsa.edu/~treis/pdf/The%2520Cell%2520Phone%2520and%2520Edsa%25202.pdf+cell+phone%2Bedsa+2%2Bestrada&hl=en&ct=clnk&cd=1&ie=UTF-8.

[3]“Modernism.” Nasa Wikipedia sa http://en.wikipedia.org/wiki/Modernism.

[4]“Capitalism.” Nasa Wikipedia sa http://en.wikipedia.org/wiki/Capitalism.
“A Short Critique on Colonialism and Imperialism.” Nasa Almenos.com sa http://almenos.com/politics.php?subaction=showfull&id=1165425339&archive=&start_from=&ucat=17&.

[6]Ibid.
[7] Dehumanization.” Nasa Wikipedia sa http://en.wikipedia.org/wiki/Dehumanization.
[8] “Mobile Phone.” Nasa Wikipedia na matatagpuan sa http://en.wikipedia.org/wiki/Mobile_phone.

[9]“Individualism.” Nasa Indibidwalismo sa http://en.wikipedia.org/wiki/Individualism.

[10]“Postcolonialism.” Nasa Wikipedia sa http://en.wikipedia.org/wiki/Post-colonialism.

[11]"Indigenization.” Nasa Wikipedia sa http://en.wikipedia.org/wiki/Indigenization.

ang dayuhang pinoy sa new york at virginia: katutubong pagkakakilanlan sa mga dulang "new yorker in tondo" at "the commonwealth of virginia"

Kapuna-puna sa mga dulang New Yorker in Tondo ni Marcelino Agana, Jr. at The Commonwealth of Virginia ni Jose Bernard Capino ang isyu ng pagkakakilanlan sa gitna ng mga nagtatalabang salik ng katutubong bayan at banyagang bansa pati na ng kolonyalismo at postkolonyalismo.
Sa Tondo, nangibang-bansa ang pangunahing tauhang si Kikay para mag-aral ng kurso sa pagpapaganda sa New York. Sa isang taong pamamalagi niya roon, nabighani siya sa gawi, pamumuhay at kapaligiran ng New York, kaya nga ‘di kalaunan, nasakop na siya ng lahat ng mga bagay na nauugnay sa New York. Halimbawa si Kikay ng marmaing Filipinong pansamantalang nakakalimutan ang kanilang lupang tinubuan para sa mas kakaya-ayang kapaligiran. Pinalitan niya ang kanyang pangalan ng Francesca para umayon sa bago niyang pagkakakilanlan.
Humuhulas ang katutubong pagkakakilanlan kung may kolonisasyon, at ganito ang nangyari kay Kikay. Sa mas malaking larawan, lumabo rin ang ating Pagka-katutubo noong masakop tayo ng Espanya at Amerikano. Samantalang malaya na tayong bansa ngayon, hindi pa rin malubos ang ating pagka-Filipino sapagkat kahit ariin na ng ating post-kolonyalismo ang mga kulturang hiniram natin, ipinagpapalit natin ang angkin nating kultura dahil sa kolonyal na mentalidad. Halinmbawa, may sarili tayong wika ngunit patuloy tayo sa paggamit ng wikang Ingles dahil may kakabit na elitismo ang paggamit nito samantalang bakyang-bakya sa ideyolohikal na perspektibo kapag nagsasalita ng Filipino. Sinasalamin ng dula ang katangian nating ito sa pamamagitan ni Kikay na naging Francesca na makulit na nakikipag-usap sa wikang Ingles sa nagta-Tagalog na mga kababata, na buong kapangahasang inamin na patay na si Kikay dahil ang New Yorker nang si Francesca ang kaulayaw nila, na wala na siyang nararamdamang ni katiting na pag-aalaala para sa mga bagay sa Tondo dahil naiwanan niya ang kanyang sarili sa New York.
Sa Virginia naman, sinisikap ng pangunahing tauhang si Mother na sagupain ang ganitong paghulas ng katutubong pagkakakilanlan sa pamamagitan ng pag-aampon sa limang baklang Filipino sa apartment niyang matatagpuan sa isang estadong marahas sa katulad nilang may alternatibong kasarian, sa Virginia. Sa pagbubuo ng maliit na pamayanan ng mga Filipino, pinipilit na manatili ang katutubong kultura sa pag-iral ng kulturang dayuhang dinatnan nila sa bansang kasalukuyang tinitirahan. Kahit umaatake pa rin ang pagkakanya-kanya sa kanila na katangiang rehiyunalistiko ng mga Filipino, sentro si Mother ng pagsubok na pag-isahin ang pagkakaiba-iba nilang anim na mga bakla, walang pakialam kung nasabotahe ang kanilang nakaraan ng pagtataksilan, gamitan, nakawan pati na paggaya ng pangkasal na kasuotan.
Mahirap nang ibalik ang pagiging katutubo kung naging kolonya na ng ibang kultura kaya nga sa pag-alpas sa kolonisasyon, ang pagtatalik ng katutubo at kolonyal na kultura ang simula ng pagkakaroon ng post-kolonyal na identidad. Sa Tondo at Virginia, walang makakapigil sa patuloy na pag-usbong ng bayan sa loob sarili kahit anong klaseng pag-iwan pa ang gawin dito at sa pananatili ng pagkakakilanlan anumang kolonyal na kulturang kumulapol sa katawan.

sawi sa wika: ang pulitika ng pagsasalin sa "sa ngalan ng anak"

Kapuna-puna sa mga dulang napapanood ko nitong mga huling araw ang pagsasalin ng orihinal na bersiyon tungo sa Filipino.
Kung isinalin ng Entablado-Ateneo mula sa Ingles ang “New Yorker in Tondo” ni Marcelino Agana , ganundin ang nangyari sa reyalistang dulang “All My Sons” ni Arthur Miller na isinalin ni Jerry Respeto para sa benepisyo ng mga manonood ng produksyon ng Dulaang Unibersidad ng Pilipinas.
Ipinalabas sa Teatro Hermogenes Ylagan, Pamantasan ng Pilipinas-Diliman at idinirehe ni Amiel Leonardia, nagtatampok ang isinaling “Sa Ngalan ng Anak” sa buhay at kapalaran ng mga pamilyang Keller at Deever. Noong panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, nagpapatakbo ng pagawaan ng mga bahagi ng eroplano sina Joe Keller at Herbert Deever. Nakulong ang huli dahil gumawa ang pabrika ng depektibong makinarya na siyang naging dahilan ng kamatayan ng maraming sundalo. Nakaiwas sa asunto si Joe at yumaman.
Punto ang tadhanang ito ng pagsasagutan ng magpapamilya, biyenang hilaw sa mamanugangin, magkakapitbahay, magkakaibigan, magkakaaway.
At sinasalita ang lahat ng ito sa katutubong wika.
Gaano ba ka-Filipino si Joe Keller sa kanyang suspenders, o si Kate sa kanyang buhok na may pagka-brunette, sina Chris at George sa kanilang Amerikana o si Ann sa kanyang bestida? May duda man sa sagot sa alinman, hayaang ipagdiinan sa Filipino ni Joe na para kay Chris ang pagsisikap na paunlarin ang pabrika, na kasalanang mag-isa ni Herbert ang paglalabas ng may lamat na makinang pang-eroplano, na hindi dapat bagabagin ang konsensya niya ng pagbagsak sa kamatayan ng mga piloto. Hayaang isiwalat sa Filipino ni Kate ang pangungulila sa nawawalang anak na si Larry, ang pagpipilit na buhay pa ito mula sa pinakipaglabang bansa. Gamit ang Filipino, hayaang maghinanakit si Chris sa ama dahil ayaw nito ng kayamanang lumago dahil sa nasawing mga buhay, dahil mas masahol pa ito sa hayop dahil nakayang pumatay ng anak. Hayaang sabihin sa Filipino ni George ang paninisi kay Joe sa masaklap na trahedyang sumira sa pamilya Deever. Hayaang mamutawi sa bibig ni Ann ang pagpapatawad sa wikang Filipino. Gamit ang Filipino, Filipino rin ang mga Amerikano sa turing.
Matatawag na pagbagay sa kontekstong pinagmulan ng dula ang Kanluraning ayos ng bahay, pananamit at hitsura ng mga gumanap, ngunit pagkunsidera naman sa pag-unawa ng mga manonood ang paggamit ng Filipino sa kabuuan ng dula. Hindi mapasusubalian na mas madaling makauugnay ang Filipinong manonod kung sa sinasalita sa katutubong wika ang mga dayalogo ng dula. Unibersal ang mga tema ng trahedya, pagkakanulo, pagmamahal at pagkukunwari, subalit anumang tanging pagtingin mayroon ang mga Amerikano sa mga kaisipan ito, naipapaabot pa rin ito sa mga manonood sa pamamagitan ng wikang katutubo.
Sa panahong dinidebate ang pinakamataas na pinuno ng Pilipinas dahil sa pag-uutos na ipatupad ang Ingles bilang midyum ng pagtuturo sa mga paaralan, isang manipestasyon ng pangongontra rito ng Ateneo at UP ang pagsasalin ng mga dula tungo sa umano’y bigong katutubong wika. Higit pa marahil sa pagpapaliwanag ng banghay ng banyagang dula, gumamit ng Filipino upang manindigang matagumpay gamitin ang katutubong wika sa pagwaksi sa kolonyalismo at kolonyal na pag-iisip.

reyalismong panlipunan sa "hindi ka naman talagang akin"

Maraming katangiang reyalista sa seryeng "Hindi Ka Naman Talagang Akin" ayon sa hinagap ng kuwentistang si Virgilio Blones.
May bahid ng katotohanan ang mga pagsusuring panlipunan ng sosyolohistang si Mr. Ocampo. Kung tutuusin, mikrokosmo ng mas malawak na lipunan ang napagmasdan niyang uso sa Tondo noong mga panahong iyon: ang kahirapang nagdudulot ng desperasyon sa mga nakararanas nito at ang katambis na karangyaang nagdudulot naman ng kahungkagan sa pinakamalalim nitong kahulugan. Sa kaunting mapagpipilian, maraming lalaki ang gumagawa ng krimen at maraming babaeng nagbebenta ng kanilang mga katawan upang makaraos sa araw-araw na pamumuhay sa karalitaan. Hindi biro ang isugal ang sarili para magkaroon ng laman ang iyan, pero kung wala namang ipinag-iba ang pagnanakaw o pagpuputa sa pagbebenta ng kaluluwa bilang obrero sa mga ganid na kapitalista, hindi na malaking isyu ang dignidad para sa mga desperadong mabuhay. Napakabalasik namang totoo ng mga kaakibat na pahirap ng kahirapan gaya ng komodipikasyon dahil kung sikmura na ang kumakalam, hindi mangingimi ang mga babaeng gawing puhunan ang kanilang katawan. Ayon mismo kay Mr. Ocampo, “wala pang mens, may iba nang prostitute” dahil maagang nakararanas ng kahirapan kaya maaga ring nabubulid sa pagpuputa.
Samantala, hindi rin kakaunti ang kaso ng mayayamang nakapagtatapon ng pera para sa bawal na gamot at nagkakaroon ng obsesyon sa pakikipagtalik dangan at walang ibang mapaglilibangan. Kung ihahambing ang kasong ito sa nabanggit sa naunang talata, makikitang pangkaraniwang denominator ang pera: desperado sa salapi ang una, nagwawaldas naman ang ikalawa. Samakatuwid, may demokrasya pa ring nakapangyayari sa pamamagitan ng pera: nagbibigay ito ng suliranin sa lahat nang walang pagkilala sa iba't ibang uring panlipunan. Sa kabila ng pagkakaparehong ito sa magkaibang uri, matindi pa rin ang elitismo kahit sa uri ng paglilibangan: kung mahirap ang pumupunta sa club, imoral ang mga ito samantalang ang mayayaman, hindi. “[Kapag] mahihirap ang gumagawa, immoral; pag mayayaman, hindi. Ganyan katagibang ang lipunan…” ayon nga sa sosyolohista. Demokratiko man ang pangangailangan nilang lumigaya, mas may bentaheng panlipunan kung masalapi.
Umiral ang suliraning ito sa kabanata ng pag-akay ni Mr. Ocampo kina Mr. Llanes at Prof. Santiano sa isang nightclub. May wawaldasing pera ang mga guro sa pamantasan, samantalang may mga putang ihahatag muna ang kanilang sarili upang makaamot sila ng wawaldasing pera.
Nabanggit na rin lang ang mga babaeng puta, mapapansing ni walang matinong babaeng inilarawan sa serye, mula sa lesbiyanang si Jennifer hanggang sa dalagitang putang si Marlene. Sa paunang pagmamasid, nagpapakita ito ng paraan kung paanong sa produksyong panlipunan gaya ng teksto, lumilitaw ang patriyarkal na pag-aalipusta sa mga babaeng hindi umaayon sa mahigpit na paghuhubog ng makalalaking lipunan.
Sa pagyayaya nga ni Mr. Ocampo sa kapwa guro, may pag-aalinlangan ang dalawa sa pagpasok sa night club. Bukod sa hindi naman umiiinom si Prof. Santiano, itinuturing na masasamang babae ang nandoroon base sa patriyarkal na ideyolohiyang nagturo sa kanilang mga lalaki. Walang babaeng makikipagtalik nang “no emotions involved” pero ang mga nandoroon sa “aliwang panggabi,” magagawa nila dahil binabayaran sila sa aliw na kanilang hatid gaya ng mga alak na iniaalok sa parehong puntahan. Matindi pa nito, komento rin sa teksto na “hanggang sex lang” ang mga puta para sa “may sikmura[ng] makipag-sex sa isang prosti.” Nakasisira sa imahen ng mga babae ang ganitong komodipikasyon at obdyektipikasyon sa kanila, ngunit kailangang turingang hindi magaganyak ang ganitong mga kalagayan kung walang partisipasyon ang mga lalaki, na siyang bumibili at naglalaro at naglilibang sa kanila. Kung ibabalik sa mga babae ang sisi kung paanong naging ganoon sila kung hindi rin nila ginusto, nauulit-ulit ang pananamantala sa mga babaeng hindi magkaroon ng puwang sa lipunan maliban kung mapabilang sa limitadong madonna/whore binary. Kaya nga sa panghuling kahatulan ni Mr. Llanes laban sa mga masasamang babaeng ito, “pagkatapos na sabihin [ni Ocampo na] aliwan lang ang mga babae roon, [ayaw niya] na rin…[dahil ] marami namang ibang mapaglilibangan.”
Isa si Marlene, ang natokang umupo para lambingin si Prof. Santiano, sa mga mapaglilibangang ito. Labing-anim na taong gulang lamang, napagsamantalahan na ito ng kahirapan kaya hindi nakapag-aral kahit gusto dahil valedictorian noong elementarya. Kasama na siya sa “mga pinaglalaruan, pinaglilibangan” kaya inaasahan nang “hindi [m]agkakaasawa nang matino; igagarahe at muling iiwan.” Nakaramdam ng awa si Prof. Santiano para rito, kaya nga binalikan pa niya, ngunit nang mapagtantong masama rin itong babae—walang bra, magaslaw ang galaw at bulgar sa pananalita—gaya ng iba, nawala ang pag-aalaala niya rito, nagmamadaling umalis at “hindi na...babalik doon kahit kailan.” Nakakaasiwa nga naman ang isang Lolitang magaspang ang kilos at pananalitang “obscene, malaswa dahil sa bibig ng bata nanggagaling...” kaya tulad ng mga babae sa madonna/whore binary, hindi sineseryoso, nilalayuan at pinandidirihan. Ibinuod na ni Mr. Ocampo ang hatol ng patriyarkal na mundo sa mababangis na babae: hindi dapat “seryosohin at kalokohan; sila’y mga libangan lamang” dahil kapag maugnay sa mga ito, “maaaring gumulo pa ang buhay;” samakatuwid, “...a very dangerous thing to a man” ang mga katulad ni Marlene.
Halos walang ipinagkaiba sa kasamaan ng imahen ng mapagbalatkayong si Marlene ang isa pang social outcast na si Linda, ang sekretaryang nakaugnayang homoseksuwal ng asawa ni Prof. Santiano. Tatanga-tanga sa paggamit ng seatbelt dahil unang karanasan niya ang pagsakay sa eroplano, umaasa si Linda kay Jennifer sa maraming bagay. Gusto rin naman ng lesbiyanang si Jennifer ng ganito: bukod sa umaasa ito sa kanya ng ikabubuhay sa pagsesekretarya, umaasa rin ito sa kaligayahang maibibigay. Ilang oras bago mabuko ang relasyong homoseksuwal nila ni Jennifer, nadala ito sa malaking tahanan ng mga Santiano kung saan naibulalas niyang, “sarap lang ng mayaman…para kang nasa paraiso.” Nagamit ni Linda ang kanyang alindog upang matawid ang eletistang uri ni Jennifer. Dahil natawid na ni Linda ang diperensya ng kanilang uri, nakakapasok na si Linda sa opisina ni Jennifer kahit hindi tinatawag. Nang komprontahin ni Linda si Prof. Santiano upang ihingi ng tawad ang pagkahuli sa kanila sa akto ng pagtatalik, iniaalok ni Linda ang sarili rito dangan at tinanggihan. Sa pakikipagrelasyon niya sa tomboy, nag-eksperimento na rin si Linda ng kanyang pagkaabnormal at sa pagsubok ihatag ang sarili kay Prof. Santiano, dalawang beses na siyang nakaalpas sa palugit ng patriyarkal na lipunan.
Pinakamalaking hamon sa patriyarkal na ideyolohiya si Jennifer, ang asawa ni Prof. Santiano. Diumano, dating lesbiyana si Jennifer hanggang mapigil ang damdaming-lalaki nito nang mapangasawa ang propesor. Ngunit hindi ganoon kadali ang pigilan ang homoseksuwalidad dahil hindi nagagamot ng pakikipagtalik sa lalaki ang lesbiyanismo. Hindi naman ito sakit samantalang abnormalidad daw ito sa lipunan. Kaya nga kinailangan pang sanayin ni Jennifer ang sarili sa pamumuhay nang doble-kara, at mas madali para sa kanya ang magladlad habang malayo sa pamilya, gaya nang magkasama sila ni Linda sa Dumaguete at sa pamamagitan ng homoerotikong paglalarawan, nabulid ang dalawa sa ugnayang lesbiyana. Pagbalik sa Maynila, balik na naman sa pagtatago si Jennifer, lalo na noong sunduin siya sa paliparan ng asawa. “Hindi man lang tiningnan [ni Jennifer] si Linda sa pangambang baka tumingin iyon nang makahulugan at magkaroon ng ibang isipin si Professor Santino.” Maingat siyang huwag matuklasan ang pag-iral muli ng kanyang pusong lalaki, sapagkat pambabae ang inaasahang papel na kanyang ginagampanan. Malayo sa mata ng publiko, makababalik siya sa astang-lalaki, lalo na sa lalaking papel niya sa pakikipagtalik kay Linda, na lubos na nagpapasiya sa sekretarya.
Gaya ng lipunan sa kabuuan, malabo para kay Linda kung paanong kahit “ang pogi ng mister…, husto pa sa taas, masigla,” sa babae pa rin naghahanap ng kaligayahan ni Jennifer. Taliwas ito sa itinakdang heteroseksuwalidad ng lipunan, ngunit hindi naman kasi sakit ang homoseksuwalidad para gamutin. Basikong pantaong karanasan ang pagnanasa, at hindi ito kumikilala ng kasarian kaya nga “enjoy…sa isang babae” si Jennifer at pati si Linda mismo, “hinahanap-hanap…na iyon…parang laging gusto…” Magkagayunman, dahil sa impluwensiya ng patriyarka, “iba pa rin ang lalaki talaga” para kay Linda. Sa kaso naman ni Jennifer, nasisiyahan man siya dati sa asawa, nang dumating si Linda, nagbalik din ang damdamin nito sa babae. Sa pagkumparang ito sa kakayanang seksuwal ng lesbiyana at heteroseksuwal na lalaki, naalarma si Jennifer dahil nasiyahan man si Linda sa kanya gaya ng “iba pang naging bata,” baka gaya nila ay iwan din siya nito dahil sa dikta ng lipunang magpakababae sila ayon sa diskursong heteroseksuwal, na mismong si Jennifer ay hindi naiwasan nang magpakasal kay Prof. Santiano.
Inaasahang panlipunang pagtatatwa ang nangyari nang mahuli sa aktong nagtatalik sina Jennifer at Linda ni Prof. Santiano. Hindi katanggap-tanggap para sa lalaki ang insultong ipagpalit ng asawa at sa babae pa. Hindi man naging pisikal na marahas si Prof. Santiano, napasakitan nito nang todo si Jennifer nang humiwalay ng kuwarto dahil nandidiri sa asawang “napunta na naman sa iba, sa babae uli,” lumamig ang pakikitungo, nagplanong magpunta sa States para iwanan siya, tuluyang naging “dayuhan sa isa’t isa.” Hindi rin inakala ni Jennifer “na maari pang maghasik ang [kanyang] pusong lalaki…”, gayundin si Prof. Santiano na akalang napagaling na ang asawa sa pagkatomboy. Subalit gaya nga ng nasabi na, hindi sakit na napagagaling ang homoseksuwalidad kundi isang paglikong panlipunan na ayaw tanggaping mangyayari ilan mang miyembro ng kabilang kasarian ang katalikin at anumang pagpipigil ang gawin. Laging inaakala ng patriyarka na kaya nitong puksain ang homoseksuwalidad, gaya ng gusto na sanang aminin ni Jennifer sa ama ang damdaming-lalaki minsang nagkasalu-salo sa agahan, ngunit minanipula ni Prof. Santiano ang takbo ng talakayan hanggang mawalan ng pagkakataon si Jennifer. Ganito rin ang nangyari nang sumbatan ng lalaki ang tomboy na asawa, na kesyo siyang lalaki, nakapagpigil sa sarili, siya “pa kayang hindi totoong lalaki?” ipinapahiwatig nito na dapat sundin ni Jennifer ang dikta ng lipunang “mamuhay ng tahimik, [maging] isang mabuting ina at asawa” kaya hindi dapat hinayaang malayang bumalik ang pagkatomboy, isang kabaluktutang walang puwang sa lipunang hinuhubog ng mga lalaki.
Hindi lamang iyon ang halimbawa ng represyong ginawa ni Prof. Santiano ayon sa katuruan ng makalalaking ideyolohiya. Nang makita ang anak na naka-T-shirt at pantalon, binihisan niyang muli ito dahil nag-aalalang magaya ang anak sa tomboy na asawa. Paliwanag sa anak, “I don’t want to see you in a pair of pants. I want you to grow like a real woman, a very beautiful woman…” Lumabis pa ito nang utusan ang katulong na “[l]ahat ng pants ay sunugin…sunugin!” Hindi naiisip ng propesor na hindi lang sa panlalaking damit nahuhubog ang lesbiyanismo bagkus ay sa damdamin, kaisipan at panlasa. Ang mahalaga sa kanya, agapan ang maaaring kontaminasyon ng asawa.
Kontrobersyal na isyu ang lesbiyanismo na nasa puso ng teksto dahil nakagugulantang sa lipunang makalalaki ang seksuwal na ugnayang babae sa babae. Hindi birong pakikibaka ang ginagawa ng mga kilusang pemenista upang alisin ang pagiging ilehitimo sa lipunan ng sangang ito ng kilusan. Sa pagpaparaya sa huli ni Prof. Santiano sa asawa, eskapista ang gagawin nitong paglipad pa-Amerika makaraang mamatay ang anak para rin malayang magawa ni Jennifer “ang lahat ng gusto ng [kanyang] pusong lalaki.” Hindi nagtagumpay ang patriyarkal na pagdikta nito sa dapat gawin ng asawa. Sa kabilang banda, kusang nagpapasailalim sa gusto ng lalaki ang tomboy dahil ito na nga lang ang katuwang niya sa buhay bukod sa ang gaya niyang “hindi makapagpigil [sa kabaluktutan] ay napupunta sa kapahamakan,…sa mga gawaing kinokondena ng lipunan…” Sa kompromisong pinasok ng mag-asawa, nagkapatawaran at nagkabalikan sila upang iwasan ang isa pang inaayawang panlipunan, ang hiwalayan.
Kung para sa mga reyalistang kalagayang inilarawan ni Blones, iminumungkahing basahin ang serye sapagkat wasto ang paglalarawang ito sa mga nagyayari sa lipunan. Patunay ang mga reyalistang teksto ng panitikan bilang isang tala ng kasaysayan ng kulturang pinagmulan nito. Higit pa rito, sa mga kahinaang nakita sa teksto sa anyo ng elitismo, homophobia at patriyarka, iminumungkahi sa mga mambabasa na matutunang hindi mabunga ang pag-iral ng mga kabulukang ito kaya dapat na ituwid at iwaksi upang umusbong sa halip ang katarungang panlipunan. Lalo sa lahat, rekomendado ang “Hindi Ka Naman Talagang Akin” dahil sa mga karasanang pantaong dapat pangibabawan ang mga konstruksyong panlipunan; ilan sa mga katangiang ito ang pakikisama, pagpapatawaran, at pagmamahalan.

outcast: the gay experience in "gypsy song"

DM Reyes’ “Gypsy Song” is an evocation of the opposing pain and glory of always having to move along. By virtue of its inclusion in Ladlad: An Anthology of Philippine Gay Writing, the poem may be given a homosexual reading.
Gypsies strike the imagination as a group of nomadic people who never quite belong to any community they visit as of the moment. In the same vein, gay people are also ostracized from the societies they are in because the world is ideologically custom-built for heterosexuals. They are banished to the peripheries because they are unfairly considered deviant, powerless, and liabilities to the community. Like the gypsies, gays always have to go on to the margins in which society designates them.
The beginning line gives both minorities their social characteristic: “strange”—the gypsies for their “colored beads and scarves” (line 2) and the accompanying lifestyle running parallel to such coloration while the gays for their non-heterosexuality. For their oddity, they are less understood and so, they “are shunned/or turned away” (lines 6-7). Whereas this is the case, the gypsies and the gays share the common dream “of home on streets” (line 5) where they intend to stay despite the society’s objections. They need to belong no matter how many times they get driven off.
The second stanza confirms the similarity of gypsies’ and gays’ lives because the addressee’s “life’s the [metaphorical] journey” (line 9) of the ethnic nomads. Such a journey is necessarily aimless, for the path taken is “winding in the wild grass:” (line 11) nowhere is the path straight, for the very person braving the journey is not straight, to begin with. Unlike the path of someone going straight—certain in some aspects like growing up, studying, landing a job, marrying off and raising a family—a gay’s life is just as nomadic as a gypsy’s: lucky to grow up, study and get a job but already uncertain about settling down to become a family man. The “wild grass” (line 11) is unpaved because it is a path less taken and because the life of a minority is not likely to be taken, if choices were many.
The distance referred to by the persona (line 11) is “shade[d] in rustling shadows” (line 13) because that place is covered in darkness, in the unknown. The patriarchal society does not care to know what scandalous or shadowy activities gay people do in the dim recesses of the margins. When it happens to be aware of these, it is expected that the society will unleash its “anger” (line 14) and will give a “fierce stare” (line 15) because homosexual activities are deemed abnormal to the society. The society is “still too harsh to understand” (line 16) the homosexual condition even as in its humanity, that condition—the acts of desiring, of loving, of living—is the very condition by which heterosexuals exist.
More than the phallic symbol they represent, the “rice birds” (line 20) leading double lives are there for the persona to share his plight. Hidden in “a bush/or behind summer’s garlands” (line 17-18) for fear of exposing their double-bladed identity, they comfort the overt minority (lines 21-22) because secret as their lives are, these “friends” are conscious of the hardness of dealing with one’s marginality in a macho world since they struggle to effect a semblance of equilibrium between their heterosexual externality and their homosexual internality.
The addressee is advised to “go slowly” (line 25) on the journey because his crystal of a self is too fragile: if he so much as haste in life just to avoid the pains that come along with it, he also misses the opportunities to become stronger than what does not kill him. It is but natural—normal—for people like him to be broken like “beads” (line 27) because only “God” (line 28) is perfect and a gay’s imperfections, or any other human being’s for that matter, are the vulnerabilities that make him perfectly human. He is portrayed as a child “briefly lost [in]/His way” (lines 29-30) because whatever flaws he incurs along the journey, he remains innocent unless and until he grows up and learns from these shortcomings, such as his socially constructed identity.
In the end, a motif was stated: “leaving’s another name/for love” (lines 32-33) because the sacrifices gypsies make in leaving their every home, and the sacrifices gays make in leaving whatever of value to them—their never-to-be social belongness, their unrequited passion—are sacrifices that are done out of love. If only for that, these minorities are admirable because they can muster enough courage to let go of the very things that make up what they are.

ang tongue ng ina: bilinggwalismo sa mga dulang “new yorker in tondo” at “the commonwealth of virginia”

Sa panonood ko ng mga dulang “New Yorker in Tondo” ni Marcelino Agana, Jr. at “The Commonwealth of Virginia” ni Jose Bernard Capino, nais kong bigyang puna ang paggamit ng bilinggwalismo sa parehong pagtatanghal.
Samantalang hindi ako nakatitiyak kung sa wikang Filipino o Ingles orihinal na nasusulat ang kaka-world premiere na “Commonwealth,” nasaliksik kong sa wikang Ingles (na may panaka-nakang Tagalog) nasusulat ang dekada ’50 na dula ni Agana. May kasiyahan sa aking pagkagulat nang matuklasan kong isinalin sa Filipino ang mga dayalogong Ingles sa “New Yorker.” Ganito ang nadama ko dahil nasaisip kong madaling pagtambisin ang kolonyal na wikang gamit ng balikbayang si Kikay at ang katutubong wikang gamit ng dinatnan niyang amang si Mang Atong at mga kababatang sina Totoy at Nena at kasintahang si Tony. Mas madaling makita kung gayon ang bisa ng kolonyalismo sa Americanized na si Kikay o Francesca. Sa isang banda, ang paggamit ng parehong Ingles at Filipino sa “Commonwealth” ang isang isyung bumabagabag sa mga kababayang nasa pag-aagawan ng kulturang iniwanan at nilipatan—kaya nga interesante itong panoorin.
Si Francesca ang dominanteng gumamit ng wikang Ingles sa “New Yorker” samantalang pilit ang sa iba pa kaya sa mas gamay na wikang Filipino sila nagsasalita. Magkagayunman, nagkakaintindihan pa rin sila kahit mismong kay Francesca na nagmula na “we don’t speak the same language.” Nakikita ko na nagaganap ang ganitong pangyayari dahil una, sa pagkakasakop sa atin ng mga Amerikano, may kaalaman tayo sa hiram na wikang Ingles, kaya hindi man maaaring mangyaring magkaintindihan ang mga nagtatalastasan sa magkaibang wika sa totoong buhay, napapalagpas natin ito dahil tayo mismo ay naiintindihan kung ano ang kanilang pinag-uusapan.
Bukod sa pagkunsidera ng nagsalin (at ng may-akda rin) na may kakayanan ang mga tauhan at ang manonood na maintindihan ang dalawang ‘di magkaugnay na wikang ginagamit pantalastasan sa dula, epektibo rin ang bilinggwalismo sa pag-abot sa manonood sa puntong nakakaugnay sila sa mga nangyayari dahil sila mismo ay bilinggwal ang pananalita, na nagkataong mas malayo sana sa karanasan nila kung dominanteng Ingles ang gamit, gaya ng sa orihinal na pagkakasulat ng dula. Naiintindihan ng mga manonood kung bakit hindi basta maipagpalit nina Tony, Totoy at Nena ang punong mangga sa likod-bahay sa anumang puno kabilang na ang “old tree in Brooklyn” ni Francesca, sapagkat sa pagsasalaysay nila ng karanasan sa piling ng punong mangga, sa wikang katutubo nila ito ginagawa. May aura ng estranghero kung habang may salin namang “punong mangga,” sasabihin pa nilang “mango tree” o sa halip na sabihing “puto” at “paglangoy sa kanal,” “ricecake” at swimming in the creek” ang maibulalas ng mga katutubong nahihiwagaan sa asimiladong si Francesca.
Bilinggwalismo rin (hindi pa kabilang ang swardspeak) ang ginamit sa “Commonwealth” ng mga baklang namumuhay sa isang maliit na pamayanan sa pusod ng Virginia, isang estado sa Amerika kung saan may diskriminasyong pangkabuhayan laban sa mga ‘di-kumbensyunal ang kasariang katulad nila. Sa balitaktakan ng anim na mga bakla hinggil sa usaping agawan ng mga lalaki, laitan ng mga pisikal at personal na mga kahinaan, pagsusumbatan dahil sa kawalang utang na loob, at iba pa, magkasalit na ginamit ang wikang katutubong kinalakhan nila at ang wikang banyagang kanilang natutunan habang nakikipagsapalaran sa Estados Unidos. Sa isang banda, sa presensya ng mga Asyano-Amerikanong pulis na ‘di nakakaintindi ng wikang Filipino, nakapagsasalita sila sa katutubong wika dahil walang panganib na maintindihan sila ng mga ito sa kanilang pag-iisip ng paraang makalusot sa aresto ang TNT Pinoy na si Allan.
Sa gitna ng post-kolonyal na pagkakakilanlan natin sa ating mga sarili, ang bilinggwalismo sa mga dula ay pahiwatig ng hindi lubos na masasakop na pagka-Filipino natin sa wika at sa iba pang bagay at ng Pilipinisasyon ng Ingles: isang kontra-pananakop.

bangungot: ang palsong american dream sa dulang "sa ngalan ng anak"

Sa pagtatanghal ng Dulaang Unibersidad ng Pilipinas ng Sa Ngalan ng Anak, bersiyon sa Filipino ng All My Sons ni Arthur Miller sa salin ni Jerry Respeto at direksiyon ni Amiel Leonarda, ipinakita kung paanong nakasasama sa tao ang pagpupursigi ng American Dream.
Pagpuna sa American Dream ang Sa Ngalan ng Anak. Arketipo si Joe Keller ng isang Amerikanong nabuhay sa panahon ng Depression at kahit hindi siya nakapag-aral, nakapagbangon siya ng isang pabrika na isinasaalang-alang niyang mamanahin ng kanyang anak. Magkagayunman, naging sanhi ng paghahangad sa pera ni Keller ang responsibilidad sa kamatayan ng dalawampu’t isang pilotong Amerikano nakikidigma sa ngalan ng bayang Amerika.
Mistulang nagkaroon ng kaganapan sa buhay ni Keller ang American Dream—namumuhay siya ngayon sa isang maginhawang tahanan kahit wala siyang edukasyon. Balewala naman ang katuparan ng American Dream na ito sa mukha ng mga buhay na nasakripisyo dahil hindi inintindi ni Keller ang ibubunga ng kanyang mga kilos. Maituturing na walang saysay ang materyal na kaginhawaang pinagsumikapan ni Keller para sa lalong ikabubuti ng kanyang pamilya—may dinaramdam ang kanyang asawang si Kate, hindi kontento ang anak na si Chris at nagpakamatay ang anak na si Larry dahil sa makitid at kagagalit-galit na desisyon ng ama. Sa isang sulat ni Larry para sa kasintahang si Ann, naging malinaw kay Keller na hindi lamang isang anak ang pinatay niya kundi lahat ng kanyang anak. Samakatuwid, mas mukhang bangungot para kay Keller ang kanyang American Dream.
Naging ganito ang resulta ng American Dream ni Keller dahil sa pagtatagisan ng responsibilidad sa kanyang sarili: ang responsibilidad niyang suportahan ang kanyang pamilya laban sa responsibilidad sa mas malawak na lipunan. Naniniwala siyang mapangangatwiranan niya ang pagpapadala ng mga makinang may lamat dahil aani ito ng pera para sa pamilya at mamanahin ni Chris ang ganitong kalakal ng pamilya. Pinangangatwiranan niyang mas malaki ang obligasyon niya sa pamilya kaysa sa lipunan dahil wala nang mas mahalaga pa sa pamilya—isang makitid na pagtingin sa mundo. Kaya nga nasabi ni Keller na lahat ng namatay na Amerikanong sundalo ay mga anak niya dahil sa totoo lang, mas malawak ang responsibilidad niya sa lipunang kinabibilangan niya. Huli na ang lahat, dahil mas minahalaga ni Keller ang pagtupad ng kanyang American Dream kaysa mga buhay na naibuwis sa proseso ng katuparang ito.
Napuna kong maiuugnay ang tema ng dula sa kasalukuyang giyera ng Amerika laban sa terorismo. Pagkita ng pera mula sa digmaan ang masasabing nakapailalim na dahilan ng Pangulo ng Amerika sa mga nagdaang giyera sa Afghanistan at Iraq . Kung mapaparalisa nga naman ang kalakalan ng langis sa Gitnang Silangan, maisusulong ni US President George Bush ang interes ng kanyang sariling negosyo sa langis bukod pa sa pagkita ng bansa niya sa mga armas at iba pang kagamitang pandigma. Isa siyang walang-pusong Joe Keller na humahamig ng salapi habang maraming buhay, ari-arian, kalakalan at sistemang panlipunan ang naibubuwis. American Dream umano ang pandaigdigang kapayapaan, ngunit kung pagkamakasarili at materyalismo ang namamayani sa pagsasagawa ng giyera, tanging bangungot ang pangarap na ito.

double meaning: eroticism in sharon old's "the connoisseuse of slugs"

Sharon Olds’ “The Connoisseuse of Slugs” is an erotic telling of a woman’s sexual experience made more meaningful with its association to a sensual past. The author may have used a harmless series of descriptions but the climactic level to which eroticism is brought cannot be downplayed.
The beginning of the poem already reveals that the “I” persona is—“was”—“a connoisseuse” (line 1), an admission that she was a female expert with whom domination or control is associated. However, the use of the verb in the past tense suggests that this mastery on the part of the woman must have faded away, or she must have submitted to a greater power over time, and it is not far-fetched to believe that the control has been lost to a man, who is ideologically considered the stronger sex.
She says she is an expert of “slugs” (line1)—small, snaillike mollusks which are often seen attached on walls or moist surfaces. These larvae can shrink or grow depending on stimuli or the lack thereof, an ability that is phallic and is in fact compared to a man’s “coming out of hiding” (line 20) or, simply put, growing a penile hard-on. Their characteristic sliminess adds more to the phallic reference, for another comparison is made: a man’s shaft is “gleaming in the dark air” (line 21). The phallic suggestions using the slugs imply that while the persona went on to become an expert of “the slow/elegant being” (lines 19-20) later on in her life, she has become a master of the slugs first and foremost.
The “part[ing] of the ivy leaves” (line 2) in order to find the slugs is no different from the undressing in order to get to the core, something reminiscent of our Biblical parents who draped their naked bodies with leaves immediately after the Fall of Humankind. For the persona to access either the slugs or the nakedness of her man, she must have to do with the hindrances first.
“[A]t my mercy” (line 6) reinforces the point that the woman is indeed a connoisseuse, and taking the “naked jelly of those gold bodies/translucent strangers glistening along/the stones” (lines 3-5) for the doubly-meant male sexual organ, the persona is dominating a sexual foreplay. She confesses that she is “not interested” (line 8) in slugs’ “shrivel[ing]/to nothing if they were sprinkled in salt” (line 6-7), because in such a case, it defies the male “mystery” that is to be “reenacted” (line 19) later on in her sexual life. It pleased her to see the unknowing slugs grow before her very eyes (lines 8-16), a fascinating experience that is repeated when she “first saw a naked man” (line 17).
The sexual experience reaches a climax when the “sensitive knobs would pop out the ends, delicate and intimate” (lines 15-16), the persona’s way of reacting to the climbing pleasure begun by the emerging “antennae up out of [a slug’s] head, the glimmering umber horns/rising like telescopes” (lines 12-14). She feels the same way later on; she “could weep” (line 22) because the mystery of her dominatrix past with some snaillike creatures is unfolding yet again in the form of a naked man’s growing penis, which she sees as “eager and so/trusting” (lines 21-22) in her presence unlike her historical slugs which enlarge only when they mistakenly forget she “was there” (line 11).
The intense reaction of the persona—she could weep—embodies the typical reaction of females over a consummated desire or a progressively mounting desire. It may just be sex, but that is also a form of love and her reaction is so overwhelming because associating the emotion with a distant hobby makes her realize that the delight she is feeling is not new all along. She was a connoisseuse before and, with her parallel experiences of pleasure, it is clear to her that her expertise did not fade away, after all.

kay kikay ang tondo, sa mga bakla ang virginia: pagkakakilanlan at bayan sa mga dulang “new yorker in tondo” at “the commonwealth of virginia”

Sinasalamin ng mga dulang “New Yorker in Tondo” ni Marcelino Agana at “The Commonwealth of Virginia” ni Jose Bernard Capino ang ‘di-malayang ekonomiya ng kontemporaryong Pilipinas. Dahil sa pagpapakatuta sa itinatakda ng Kanlurang globalisasyon, namamatay ang lokal na ekonomiya at napipilitang mandayuhan ang mga Filipino upang buhayin ang kani-kanilang pamilyang naiwan sa sariling bayan. Ganito ang kinahinatnan ng ambisyosang si Kikay nang magpunta siya sa New York upang mag-aral ng agham sa pagpupustura at pag-aayos ng buhok, isang desisyong pangkarera dahil maituturing namang hindi makapagpapaunlad ang pagtitinda-tinda niya lang ng puto sa Tondo. Ganito rin ang naging tadhana ng anim na baklang nakikipagsapalaran sa estado ng Virginia upang sa nilipatang bansa ay maghanapbuhay. Samakatuwid, may pagdedependeng ugnayan sa pagitan ng lokal na ekonomiya at ng sa ibayong-dagat sa bisa ng mga Overseas Filipino Workers.
Sa ating konteksto, magkaugnay ang ekonomiya at pulitika sapagkat ang kaigihan ng pamamahala sa ating gobyerno ang batayan kung may magkakainteres na magbangon ng kalakal sa ating bayan at kung may kakayanan itong magbukas ng mga trabahong pangkabuhayan para sa mga mamamayan. Sa unang dula, ang tila hindi nabagong imahen ng Tondo bilang lugar ng mga halang ang kaluluwa at pagtambis dito ng marangyang New York ang magsasaad na walang pag-usad sa bayan, tumutukoy sa kawalan ng mabuting takbo ng pulitika. Ang pagkukumahog ng mga bakla at pagtitiis sa buhay-Amerika na patagu-tago ang pagtukoy naman ng ikalawang dula na mas mamatamisin pa marahil ng mga bakla na manatili sa Amerika kaysa bumalik sa pinanggalingan nang wala namang kaaya-ayang babalikan. Nagmumungkahi ito ng kawalang-pagbabago sa sistema ng pulitika sa Pilipinas.
Samantalang modernismo ang namamayaning relihiyon sa dalawang dula, naipakita pa rin naman ang katutubong Katolisismo, bagaman at mas litaw ito sa “The Commonwealth of Virginia.” Dito sa ikalawang dula, nang nasa bingit na sila ng pagkabulgar kung sino talaga ang nagti-TNT, nakuhang magdasal ng mga bakla upang hindi sila mahuli ng mga Asyano-Amerikano ring pulis kahit nagduda na ang mga ito na isa sa kanilang mga mujerista ang patagu-tagong kriminal.
Sa unang dula, tinataglay ni Kikay ang katutubong pagpapahalaga ng pagbabalikbayan. Nang bumalik siya sa Tondo mula New York, ibang-ibang Kikay ang dumating: Inglesera, elitista, kolonyal. Sa gayun, kinikilala niyang bagong bayan na ang Amerika na tinirhan niya ng sampung buwan lamang at halos malimot na buong buhay bago mangibang-bansa, Pilipinas ang tirahan niya. Paano ngayon mangyayaring may pagpapahalaga siya sa pagbabalikbayan? Una, kung totoong nalimot na niya ang Tondo, pinangatawanan na niyang manirahan sa Amerika sukdulang mag-TNT pa siya. Ngunit pahiwatig ng pagbabalik niya sa Tondo na kahit saan pa siya magpunta, tatawagin at tatawagin pa rin siya ng kanyang pinanggalingan. Ikalawa, bisa ng post-kolonyalismo ang nangibabaw kay Kikay nang matapos ang pag-aasta niya bilang Francesca, pagtuturing sa sarili bilang Amerikana, pagwawaglit ng kanyang pagpuputo, pag-akyat sa mangga, paglangoy sa imburnal at pagtatatwa hindi lamang ng kanyang sinumpaang pag-ibig kay Tony kundi ng kanyang identidad, namayani pa rin ang pagiging dalagang Tondo niya nang mangawala na ang mga kaibigan niya at muntik na ring mahiwalay sa kanya ang minamahal na kasintahan. Pagbabalikbayan ang ipinakita ni Kikay dahil anumang gawin ng kolonyalismo para burahin ang kanyang pagkakakilanlan sa sarili, hindi ang New York ang uuwian niya dahil lagi niyang dala-dala sa sarili ang tatak ng pagka-Tondo niya.
Sa ikalawang dula, tinataglay ni Mother ang pagpapahalaga sa komyunal na buhay. Sa gitna ng pang-estadong diskriminasyon sa mga uring mangagawa batay sa kasarian, binaka ni Mother ang mga balakid upang makabuo ng maliit na pamayanan ng mga bakla sa kanyang apartment sa Virginia. Doon, sa harap ng maraming problema mula ahasan ng lalaki, pagnanakaw, sumbungan ng mga Pinoy TNT, pananamantala sa libreng pagtatangkilik ng may-ari ng bahay hanggang pagkakawatak-watak dahil sa pagbabangayang punumpuno ng kabaklaan, pinagsumikapan niya na manatiling buo ang munti nilang Pilipinotown. Kahit sinubok pa ang kanilang pagkakaibigan ng isyu ng agawan ng boypren at panggagaya ng Vietnamese gown, nanaig ang pagpapatawaran at pag-iintindihan na siyang sakripisyo ng bawat isa para mabuklod pa rin ang Pilipinong baklang komunidad sa apartment ni Mother.
Komento ng parehong dula ang paulit-ulit na pagsubok sa nasyunalidad ng isang tao sa presensya ng kolonyalismo. Hindi biro ang halos kalahating milenyong nasakop tayo ng mga Kaluraning gaya ng mga Kastila at Amerikano kaya nga sa pagbabalik ng kalayaan natin, isyung malaki kung dapat ba ang natibismo o post-kolonyalismo? Lubha nang mahirap na magbalik tayo sa pagsusuot ng bahag at paggamit nga alibata para maging katutubong muli sapagkat nangangahulugan itong pagbunot sa mga institusyong kolonyal mula pamahalaan hanggang wikang Ingles hanggang paaralan. Kaya nga sa post-kolonyalismo, gumigitaw pa rin ang pagkakakilanlang katutubo dahil ito na tayo matapos ang pananakop: gagamitin ba natin ang mga impluwensyang kolonyal para makilala ang Ibang mukha natin, o para makilala kung ano tayo matapos maging kolonya? Sa parehong dula, mataas ang antas ng imperyalismo dahil napaligiran sina Kikay at ang mga bakla ng mga salik ng kolonyalismo, subalit pinanaig pa rin nila na Filipino sila sanayin man silang mag-almusal ng orange juice o magkandabalu-baluktot man ang dila nila sa paggamit ng Ingles sa pagpapraktis ng kanilang kabaklaan
Komento naman ng mga dula na nasa sarili ang pagbuo ng bayan. Hindi maiiwasan na kaiba sa mga Koreano at Tsino na sa pangingibang bansa ay bumubuo ng sarili nilang Koreatown at Chinatown sa lilipatang banyagang lupain, matindi ang rehiyonalismo sa atin kung kaya mas nangingibabaw ang pagkakanya-kanya kaysa ang pagbuo ng Pilipinotown. Madali kung gayon ang magpadala sa agos ng asimilasyon ngunit kung makintal ang marka ng bayan sa sarili (gaya ng tatak-Tondo ni Kikay), hindi ito basta mabubura. Samantala, sa pagbuo ng sariling bayan sa kaso ni Mother, pagkakakilanlang bakla ang ginamit niya upang maakit ang kapwa baklang produkto ng diaspora para buuin kahit sa malayo ang sariling bayan
Mapapatunayan nito na ang mas matindi ang imahen ng bayan habang malayo rito. Samakatuwid, mabisa ang dalawang dula sa paghahatid ng aral na higit pa sa heograpiya, kaisipan ang bayan na nabibitbit naging dayuhan man dahil sa pangangailangan.

Talasanggunian:
Caluya, Gilbert. Isang Rebyu ng Global Divas: Filipino Gay Men in the Diaspora ni Martin V. Manalansan IV. (October 5, 2006) Online; makikita sa http://wwwsshe.murdoch.edu.au/intersections/issue14/caluya_review.html [kinuha noong 14 Mayo, 2007]
The Philippines: Story of a Nation (walang datos) Online; makikita sa http://www.hawaii.edu/cseas/pubs/philippines/nation.html [kinuha noong 14 Mayo, 2007]










[1] Nasa The Philippines: Story of a Nation, (walang datos), Online; makikita sa http://www.hawaii.edu/cseas/pubs/philippines/nation.html [kinuha noong 14 Mayo, 2007]
[2] Gilbert Caluya, Isang Rebyu ng Global Divas: Filipino Gay Men in the Diaspora ni Martin V. Manalansan IV, (October 5, 2006) Online; makikita sa http://wwwsshe.murdoch.edu.au/intersections/issue14/caluya_review.html [kinuha noong 14 Mayo, 2007]

modern vs alternative treatment for cancer: a comparative study

Introduction
Cancer is a term for a constellation of 100-plus diseases that can affect any bodily part. Also called malignant tumor, cancer is democratic in that it affects everybody from the young to the old, from the rich to the poor, from men to women to children. Likewise, it serves as a major problem on patients, families and societies. Finally, it is among the leading causes of deaths across the globe, most especially in developing nations like the Philippines. “…[F]or all our technology and modern methods, we are plagued by a long list of contemporary diseases, many of them fatal [i.e. cancer], which modern medicine cannot cure” (Meyerowitz 1).
However, many of these fatalities can be prevented since several cancers can be avoided while others can be detected beforehand and treated. Even patients suffering from terminal-stage cancer can get a relief with good care. Nevertheless, the prevailing fallacies about and the undetermined causes of cancer prevent the disease from being finally cured. Modern medicine’s success in curing cancer was 3% in the 1990’s, 20% by 1950 and 38% in 2000, to reach 50% and 100% only by 2020 and 2100, respectively (Barefoot 20).
Due to conventional cancer treatment’s negative effects on the body, people prefer the alternative treatment or a combination of both therapies. Modern treatments for cancer, however advanced and commonly used, have not provided a guaranteed cure for the disease. Hence, it is mixed with alternative therapy to cure cancer or neglected altogether in favor of using purely alternative therapy, with promising results.
Cancer Fallacies
Several contributing factors are mistaken for the causes of cancer. Smoking tobacco is one such factor that contributes in exacerbating cancer types like lung, larynx, esophagus, stomach, bladder, oral cavity and other cancers. Also, dietary factors like obesity and lack of fruit and vegetables suffice in forming tumors. In addition, alcohol is a factor that engenders various cancer types. Finally, ageing is a contributing factor for the development of cancer, owing to lifetime risk accumulation and decreasing cellular repair capacity. “Within this [environmental cancer factors] category, there is a host of cancer-causing substances such as industrial chemicals, pesticides, ionizing radiation, free radicals, food additives, high-fat and high-sugar foods, refined foods, and adulterated foods. We are bombarded with these toxic, congesting and damaging substances as never before in history. From the air we breathe to the water we drink and the food we eat, to our modern technology and ‘creature comforts,’ we are exposed daily to a host of carcinogenic factors” (Calbom 18)
The true causes of cancer have not been popularly determined. Modern medicine knows neither the cause nor the way cancer spreads, so no effective cancer therapy is available, causing the disease to expand globally (Rath 10). Cancer happens due to alterations of the genes accountable for cell growth and repair. These changes are the outcome of the interaction between genetic host factors and outside agents like physical, chemical and biological carcinogens. Physical carcinogens include ultraviolet and ionizing radiation. Meanwhile, chemical carcinogens include asbestos and tobacco smoke. On the other hand, biological carcinogens include infections by virus and bacteria and food contamination by mycotoxins. Cancer emerges from a single cell and follows a multistage process to turn into a tumor cell as provoked by the aforementioned inherited genetic factors and outside agents.
Western-type Medicinal Methods: The Dominant Mode of Cancer Treatment
The medicinal methods of the West compose the modern way of treating cancer. These methods include surgery, radiation and chemotherapy.
Surgery is the oldest existing form of cancer treatment, carrying an essential role in diagnosing and discovering the extent—staging—of cancer and offering the highest chance for treatment of cancer types that have yet to spread across other body parts (Fleming 160). Surgery can be done to reach goals such as preventive, diagnostic, staging, curative, debulking, palliative, supportive and restorative ends (Fleming 161-162). In conducting surgeries, it is not necessary that the operation be limited to using scalpel and other instruments in removing, repairing or replacing diseased parts of the body. Newer surgical techniques include laser surgery, which is a highly focused and powerful beam of light energy used for very precise surgical work as in vaporizing cancers of the cervix, larynx, liver, rectum or skin (Fleming 161). Cryosurgery is another technique; it involves the use of a liquid nitrogen spray to freeze and slay abnormal cells (Fleming 162). Electrosurgery is also a technique which uses high-frequency electrical current to destroy cancer cells in, say, skin and mouth (Fleming 163). Meanwhile, Mohs micrographic surgery is a technique to take away certain skin cancers by shaving off one tissue layer after another until normal-looking cells are revealed (Fleming 164). Laparoscopic surgery involves laparoscope, a long, flexible tube set through a small incision to peer inside the body to take biopsy samples and to perform less bloody and painful surgery for cancers (Fleming 165). On the other hand, thorascopic surgery is used to remove lung parts containing cancer (Fleming 165).
Among the newer forms of surgical techniques is an entire cancer treatment altogether: radiation therapy. Its aim is to treat cancer, where possible, while maintaining acceptable function. It is the main treatment for several skin cancers; cancers of the mouth, nasal cavity, pharynx and larynx; brain tumors and many gynecological, lung cancers, and prostate cancers, say medical doctors Daniel Cukier and Virginia McCollough (26). Radiation treatments generally involve energies of over one million electron volts; it works by destroying cells, either directly or by interfering with cell reproduction using high-energy X-rays, electron beams or radioactive isotopes (Cukier and McCollough 27). When a radiated cell tries to divide and reproduce itself, it fails to do so and dies in its attempt whereas normal cells are able to repair the effects of radiation better than are malignant and other abnormal cells (Cukier and McCollough 27). Thus, Cukier and McCollough assert that normal cells are able to recover from exposure to radiation and maintain integrity and viability better than malignant cells (28). If the dose and delivery of radiation are well chosen and the disease is localized to the region of treatment, the cancer dies, whereas the normal tissues survive and the patient is made well again (Cukier and McCollough 28).
Another cancer treatment is chemotherapy, a type of drug treatment used in cancer. It is used at various stages of cancer in treating solid tumors (cancerous lumps) affecting organs such as the breast or bowel, as well as blood cancers such as leukemia. All chemotherapy drugs work by combating cells that are dividing heedlessly. Normal cells reproduce at a rate that is strictly controlled by the body whereas in cancer cells, the cell division goes wrong, resulting in abnormal production of new cells and the creation of a tumor or blood cancer. Chemotherapy drugs interfere with the generation of these cells and may cause the cancer to retract completely.
The Hazards of Orthodox Cancer Therapies
These widely accepted medicinal treatments for cancer are not without disadvantages. There have been cancer patients who developed organ damage, immune breakdown and inoperable tumors from orthodox treatments like surgery radiation and chemotherapy (Binzel 109). Possible complications can result during the surgery itself from the anesthesia or an underlying disease and the more complicated the surgery, the higher the risk. While they are not common, major surgical complications can include bleeding which may require blood transfusions, damage to internal organs and blood vessels, reactions to anesthesia or other medicines, problems with other organs like lungs, heart or kidneys (Binzel 109). Some problems after surgery are quite common although not necessarily life-threatening like pain and infection. Other post-surgical problems are rare but more serious like the occurrence of pneumonia, grave infections, internal or external hemorrhage, blood clotting, slow recovery of bodily functions or long-term side effects such as losing control of urination or becoming impotent (Binzel 109).
Radiation poses disadvantages too, according to Drs. Cukier and McCollough (29). Cryotherapy for one offers limited long-term data because of its novelty as mainstream cancer treatment (Cukier and McCollough 29). Some radiation-treated patients may be required two months of daily visits to the hospital and they may also suffer from impotence as a radiation side-effect (Binzel 109). The biggest problem is the number of risks accompanying the exposure to radiation such as lumps which requires biopsies (Cukier and McCollough 30). Like chemotherapy, radiation is a biological stressor that causes patient’s malnutrition (Binzel 109).
Lastly, there are side effects attributed to chemotherapy; one is that it does not only target cancer cells, but any cell dividing rapidly including those in the bone marrow and skin, hair-producing cells, and the cells lining the mouth and digestive system. “[A] dogma of today’s medical orthodoxy is the widespread assumption that chemotherapy must be toxic in order to work” (Walters 15). Damage to these healthy cells may create several side effects including tiredness, nausea and vomiting, diarrhea or constipation, hair loss, vulnerability to infections, sore mouth, mouth ulcers and gustatory alterations (Cukier and McCollough 30). Pregnant women undergoing chemotherapy run the risk of damaging the developing baby (Binzel 109).
Enter: Alternative Cancer Treatments
At its basic, the medical therapies of chemotherapy, radiation, and surgery have not cured the poor prognostic cancers, including brain, lung, liver, pancreas, melanoma, sarcoma, and advanced cases of breast, cervical, uterine, prostate, and colon cancer (Rath 10). The disadvantages of the modern treatment for cancer thus paved the way for the emergence of alternative treatments for cancer, some of which include nutrition, herb and diet, writes health and medical author Richard Walters (15).
For one, nutrition is a very promising, low cost, non-toxic, and scientifically valid approach to improving the outcome from medical treatment of cancer. In a nutshell, the advantages of implementing nutrition as part of comprehensive cancer therapy include nutrients as biological response modifiers, according to Dr. Bernard Jensen (16). Therapeutic dosages of nutrients may have the capability of reducing tumor recurrence, selectively slowing cancer cells, stimulating the immune system to destroy tumor cells more actively, altering the genetic expression of cancer, among others. Adjuvant nutrition in cancer treatment saves patients from dying of malnutrition by arresting it, reduces the toxic effects of conventional medical treatment with antioxidants like beta carotene, vitamin K, vitamin C, vitamin E, niacin, fish oil, carnitine, quercetin, ginseng and selenium which seem to enhance the effectiveness of chemotherapy, radiation, and hyperthermia while minimizing damage to the patient's normal cells, thus making therapy more of a "selective toxin" and making an optimally nourished cancer patient better tolerate the pressures of cytotoxic therapy (Walters 15). Beta-carotene-rich carrots are found to reverse certain types of cancers, and research tests are continuing into the anticarcinogenic properties of beta-carotene (pro-vitamin A) (Jensen 16-17). Nutrition also bolsters immune functions, selectively starves tumor and generates anti-proliferative factors (Jensen 17).
As for herbal treatments, Essiac and Flor-Essence are two commercially available herbal formulas that are known to have cancer-fighting properties. According to the US National Cancer Institute, four herbs—burdock root (Arcticum lappa), Turkish rhubarb root (Rheum palmatum), sheep sorrel (Rumex acetosella), and slippery elm bark (Ulmus rubra)—compose the original formula of cancer-curing Canadian nurse Rene Caisse (the product refers to her name read backwards) (NCI 1). The same agency publicizes that Flor-Essence contains the same four herbs as Essiac, along with four additional herbs: watercress (Nasturtium officinale), blessed thistle (Cnicus benedictus), red clover (Trifolium pratense), and kelp (Laminaria digitata) (NCI 1). The individual herbal ingredients of Flor-Essence have been discovered to carry an array of positive properties including antioxidant, antiestrogenic, immunostimulant, antitumor and anticholeretic actions; trace elements; minerals; and phytoestrogens (NCI 1). There are some health benefits from Essiac/Flor-Essence that cancer patients have noticed: better feeling, zero cancer progression, normalized daily activities, more energy, better coping mechanism, improved cancer symptoms like fatigue, appetite loss, nausea, pain, and vomiting, and cancer survival (NCI 1). “Preliminary research also suggests that astralagus might be useful in treating…the side effects of cancer chemotherapy” (Bratman and Kroll 129).
Dieting is another food therapy used in treating cancer. In the 1950s, a man named Max Gerson began such a therapy using a strict diet of fresh vegetables and fruit (Meyerowitz 1). Many people have succeeded in using a macrobiotic diet, vegetarian diets, and the Budwig diet (Barefoot 20). Others add products like wheat grass, barley green, and broccoli sprouts to their diet due to the special properties they possess. For instance, broccoli sprouts and not just broccoli contains a cancer-fighting agent known as sulforaphane that alerts the body in making an enzyme that hinders tumors from forming (Calborn 18). As for Budwig diet of flax seed oil, the Flax seed (Linseed) oil diet was originally proposed in 1951 by Dr. Johanna Budwig, a German biochemist and expert on fats and oils (Barefoot 20). Her simple formula of two tablespoons of flaxseed oil to a quarter cup of low fat cottage cheese (or other foods containing sulfur) helps raise metabolism, boosts the immune systems, reduces cholesterol levels, and helps inhibit cancer-cell growth (Barefoot 20). Low sugar diets appear to starve cancer cells which use sugar as their fundamental "fuel" while a high sugar intake seems to increase agents in the body accountable for creating conditions that encourage cancer to grow—for instance, high acidosis, immune system suppression and prosglandin production (Calbom 18).
The Dominant, the Other, or Both?
With the identification of the true cause of cancer and the emerging popularity of alternative treatment for the disease, the alternative treatment is being used to replace or to combine with the modern treatment.
Alternative treatment is, in some cases, solely being used as a cure for cancer. Many cancer patients are now using alternative treatments like acupuncture, herbs and vitamins (Bratman and Krall 129). To cite an example, herbs help patients' immune systems get stronger as evident in 25 to 30 kinds of herbs getting prescribed out of about 500, depending on each patient's condition (Walters 15). A study published in the July 2000 issue of the Journal of Clinical Oncology revealed that at least 83 percent of 453 outpatients at the M.D. Anderson Cancer Center in Texas had used at least one alternative treatment, such as a special diet, spiritual practices or vitamin supplements (Matsuda 1).
Some cancer patients combine alternative methods with conventional treatments, notably chemotherapy, radiation and surgery. Patients attest that using alternative treatments with Western medicine works wonders—they do not exclusively use herbal medicine treatments but use them as adjunct with chemotherapy and radiation (Matsuda 1). To slow down and minimize the recurrence of cancer in a natural way, it is not improbable for cancer patients to combine surgery with acupuncture or herbology, for example (Diamond 22). They may resort to herbal tea and acupuncture while undergoing Western mode of cancer treatment in order to slow down the growth of abnormal cells. They believe that controlling cancer using both Chinese and conventional methods is the best approach to do (Matsuda 1). A complementary approach in trading cancer is necessary, one which stresses alternative therapies together with limited and judicious employ of conventional means (Diamond 22).
There may be a potential danger in combining herbs and drugs, though. Herb versus drug competition is considered a serious problem since people who are already taking regular drugs may have herbs that interfere with the regular drug's activity (Matsuda 1). While some doctors have strong doubts about alternative medicine, some patients only use alternative ways to treat their cancer, despite doctors’ warnings about the danger of relying on unproven methods. Doctors argue that if there was an easy way like alternative medicine, all the main hospitals would use it and are worried about patients being drawn into unproven methods that will not help them. They still think the best way to cure cancer is to take the tumor out as soon as possible. Herbologists rebut by arguing that there is vast misunderstanding and lack of knowledge about, say, Chinese medicine in Western medical society, in part due to the different concepts used and in part due to business competition.
Some cancers respond favorably to alternative medicine. Breast and lymph node tumors have a 50% medication rate using surgery, but patients using unconventional methods have some good news being delivered to them by their doctors: a remission of tumor on said body parts (Matsuda 1). Non-Hodgskins lymphoma patients resorting to acupuncture and herbal medicines have improved health compared to the time when they were undergoing chemotherapy and radiation (Walters 15). On top of preventing cancers from developing, cleansing diet have been acclaimed to cure internal organ tumors (Calbom 18). The success stories are speaking for themselves.
It is easy to note the trend that the patrons of alternative treatment are the ones who have actually or vicariously experienced the failure of orthodox medicines, hence the hopeful switch to alternative treatment for cancer medication. Furthermore, the high incidence of cancer among the developing countries have caused the dramatic rise of alternative therapy’s popularity, the areas being peopled mostly by poor who cannot afford to pay exorbitant fees on surgical operations, radiation and chemotherapy. Poverty being the case, these people can only pay for cheap medicinal herbs and plants in their optimistic attempt to heal from cancer. Since not a few cases have been documented to have slowed down the growth of cancer or cured cancer completely, the West also started importing these alternatives and studying the possibility of using them in substitution of or in integration with the orthodox type.
Singularly, however, alternative therapy address the actual causes of cancer more correctly the largely failed mainstream treatments, a success that threatens to displace and is therefore being attacked by the medical establishment. Understandably enough, the greater success rate of alternatives treatments—only perceived, in the light of conventional medication’s unchanged failure—endangers the profits currently being enjoyed by Western medicine. No patent can be made on nature, so studies conducted by Western medicine practitioners cannot be profitable. If studies will prove and help approve the use of alternative treatment’s effectiveness in curing cancer as well as other illnesses, that allows a cheaper, safer and more effective rival into a well-guarded market. If these alternative medicines will not be discredited as quack medicine, the orthodox medicine will soon be out of business.
Patients who are confronting the disease want to live better lives while fighting it. To ease the side effects from radiation, they treat cancer with natural therapies with the intent of trying to induce the body’s natural healing mechanisms to fight off the cancer. Instead of trying to attack the cancer cells with conventional methods of medical treatment, they use alternative medicine to help the body fight the cancer. Their faith in Western medicine has already shifted to alternative therapy. It may take only a matter of time when alternative medicine gets its due recognition in the same way that Western-type medicine dominates the business of healing today.

Bibliography:
Barefoot, Robert R. “The Real Cause of Cancer.” In Death by Diet: The Relationship Between Nutrient Deficiency and Disease. Southeastern PA: Triad, 2002: 20.
Binzel, Philip. “Primary Cancer: Patients excluded from this study.” In Alive and Well: One Doctor’s Experience with Nutrition in the Treatment of Cancer Patients. Westlake Village, CA: American Media, 2000: 109.
Bratman, Steven and David Kroll. “What is the Scientific Name for Astralagus?” In Natural Health Bible. US: Prima Publishing, 1999: 129.
Calbom, Cherie. “Cleansing Diet.” In The Complete Cancer Cleanse. Nashville, TN: Thomas Nelson, Inc., 2003: 18.
Cukier, Daniel and Virginia McCullough. “The Basics of Radiation Therapy.” In Coping with Radiation Therapy. Lowell, MA: Lowell House, 1996: 26-30.
Diamond, W. John. “Complementing Conventional Medicine with Alternative Medicine.” In Cancer Diagnosis: What to Do Next. Tiburon, CA: AlternativeMedicine.com, Inc., 2000: 22.
Fleming, I.D. “Surgical Therapy.” In Lenhard R.E., Osteen RT, Gansler T., eds. Clinical Oncology. Atlanta GA: American Cancer Society, 2001: 160-165.
Jensen, Bernard. “Juices Are Mostly for Cleansing.” In Juicing Therapy. Escondido, CA: Bernard Jensen, 1992: 16-17.
Matsuda, Akiko. “Some Cancer Patients Turn to Alternative Medicine.” Columbia News Service. 8 May 2002. 15 May 2007.
Meyerowitz, Steve. “Introduction.” In Juice Fasting and Detoxification. Great Barrington, MA: Sproutman Publications, 2002: 1.
Rath, Matthias. “The End of Common Diseases.” In Cancer. Santa Clara, CA: Dr. Rath Educational Services, 2002: 10.
US National Cancer Institute. “Essiac/Flor Esence.” US National Institutes of Health. 16 August 2006. 15 May 2007.
Walters, Richard. “Biological Therapies.” In Options: The Alternative Cancer Therapy Book. Honesdale, PA: Paragon Press, 1993: 15.

kontemporaryong aliguyun: ang bayani ng bayan sa imahen ni corazon aquino

Kailangan ng bayan ang isang bayaning kakatawan ng imaheng hangad nito para sa sarili. Sa kamalayan ng bayan, mahalagang matuklasan nito ang isang natatanging bayaning magsisilbing huwaran ng pag-unlad ng pagpapahalaga at kultura. Sa ngayon, kalimitan ng pinaghuhugutan ng bayani ay mula sa komiks, telebisyon at pelikula, maging artista man, mananayaw, mang-aawit, at iba pang personalidad.
Sa aking klase, natalakay na ang bayani ay isang taong nagtataglay ng sobrang natural na lakas o kapangyarihan. Gamit ang kapangyarihang ito, binibigyang-katuparan ng bayani ang tungkuling nakaatang sa kanyang mga balikat, ito man ay ang pagtagpo sa isang lupang pangako, ang pagtatanggol sa pamayanan laban sa masasamang elemento, ang paghihiganti sa dinungisang kapurihan ng pamilya, bukod pa sa iba. Sa pagtupad ng tungkuling ito, itinatampok ang bayani ng panitikan bilang may malawakang pang-akit, tagapagpalaganap ng mabuting pagpapahalaga, at tularan ng magagandang katangian. Sa imahen ng bayani, umuunlad ang pang-unawa ng bawat mamamayan sa mga batas panlipunan na maging karapat-dapat na huwaran para sa isa’t isa at maging bayani ring may kakayanang suungin kahit pa ang tila imposibleng mga suliranin. Gamit pa rin ang bayani, kaya ng panitikan na magkaroon ng banyuhay ang lipunan habang ipinagpapatuloy nito ang kinamulatang mga kahalagahan.
Mamamalas ang konseptong ito sa naratibong buhay ni Aliguyun ng epikong Hudhud hi Aliguyun. Naging bayani si Aliguyun dahil sa pagtupad sa tungkuling maging halimbawa ng mga unibersal na katangiang pinapahalagahan sa lipunang Pilipino sa iba’t ibang panahon gaya ng kagitingan sa pakikidigma.[1] Sa pamamagitan niya, nakita ang estratehiya ng liping Ifugao (at, sa pangkalahatan, ng mga lahi sa bulubundukin ng Hilagang Luzon) kung paano harapin ang hamon sa lahi. Sa pagpapakita ng iba’t ibang karanasan ni Aliguyun, nalalaman namin ng mga kapwa ko mambabasa ang mga paraan sa pagtugon sa mga hamon at problema. Habang gumagalaw siya sa hudhud, nahahasa ng mga mambabasa ang kanilang pagpapahalaga. Sa bawat tagumpay ni Aliguyun, nakapagmamarka ito ng mensaheng karapat-dapat siyang tularan.
Sa ganitong batayan ko nakitang maaaring ituring na kontemporaryong katutubong bayani si dating Pangulong Corazon “Cory” Aquino. Maraming paralelismo sa buhay ni Aliguyun at ng sa unang babaeng Presidente sa Asya na magtatanghal sa kabayanihan nila.
Sa epiko, misyon ni Aliguyun na pagkalipas ng kanyang kabataan, iipunin niya ang kanyang lakas upang kalabanin ang mortal na kaaway ng amang Amtalao, si Pangaiwan ng Daligdigan. Samantala, misyon naman ni Cory na sa pagkamatay ng kanyang asawang si dating Senador Benigno “Ninoy” Aquino, Jr., mabigyan niya ito ng kabuluhan sa pamamagitan ng pagpapatuloy ng laban nito para sa demokrasya sa pamamagitan ng pagpapabagsak sa diktadurya ni dating Ferdinand Marcos. Sa misyon ng parehong buhay, makikita ang katangiang maibangon ang dangal ng kaanak sa pamamagitan ng pagkalaban sa taong yumurak ng nasabing reputasyon.
Sa epiko, bahagi ng paglalakbay ni Aliguyun tungo sa kasukdulang sagupaan ang paghahasa ng kakayanan niya. Bata pa, tinuruan na si Aliguyun ng kanyang ama sa sining ng pakikipaghamok gamit ang sibat, bukod pa sa pag-usal ng katutubong panalangin. Bukod sa kahusayan sa pagpapaikot ng trumpo, marunong si Aliguyun sa pagsibat ng isda, manok at iba pang maiilap na hayop.[2] Dala ang pagkaing sasapat para sa tatlong araw, sumulong si Aliguyun at mga kasama patungong Daligdigan. Samantala, bahagi naman ng paglalakbay ni Cory ang pag-aaral dito sa Pilipinas at sa ibang bansa. Marunong si Cory sa Pranses at Matematika.[3] Nang mahimok si Cory na tumakbong Presidente ng Pilipinas sa halina ng isang milyong pirma[4], simula ito ng paglalakbay tungo sa pagbabalik ng demokrasya sa pamamagitan ng isang malinis na pambansang halalan. Sa paglalakbay sa parehong buhay, makikita ang katangiang naihanda muna sina Aliguyun at Cory para sa kanya-kanyang laban.
Sa epiko, sa halip na kay Pangaiwan na noo’y matanda na, kay Pumbakhayon na anak ni Pangaiwan nakidigma si Aliguyun. Gaya ni Aliguyun, mahusay din sa paggamit ng sibat at pag-usal ng panalangin si Pumbakhayon. Sa loob ng tatlong taon ng taniman at anihan ng palay, gamit ang iisang sibat, naghamok ang dalawang magiting na mandirigima nang walang senyales ng pagkatalo sa kanino mang panig.[5] Samantala, sa halip na si Ninoy na noo’y tatlong taong pumanaw na dahil sa asasinasyon, si Cory ang tumapat kay Marcos sa ipinadaos ng huling snap election. Kung popular man si Cory, may malakas na hatak din sa mga kapanalig si Marcos. Sa naganap na pampanguluhang halalan, kapwa ayaw magpatalo nina Cory at Marcos: dinaya umano ang una at nanalo naman ang huli dahil sa pandaraya. Noong Pebrero 25, 1986, itinanghal na Pangulo ng kanya-kanyang mga tagasuporta sina Cory at Marcos.[6] Sa digmaan sa parehong buhay, makikitang ang magkakatungali ay may kanya-kanyang kalakasang hindi matatawaran.
Sa epiko, natutunang hangaan at igalang ni Aliguyun ang kahusayan sa pakikidigma ni Pumbakhayon, at gayundin naman ang huli sa una. Biglang huminto sa pagsasagupa ang dalawa, kumbinsidong hindi nila matatalo ang isa’t isa. Sa pamamagitan nila, naigawa ng tratado ng kapayapaan ang mga pamayanan ng Hannanga at Daligdigan. Tagumpay na maituturing na makitang naging magkaibigan ang dalawang matitinik na mandirigma. Samantala, dahil sa naulat na malawakang pandaraya ni Marcos sa pampanguluhang halalan, hinamon ni Cory sampu ng kanyang mga tagatangkilik ang resulta. Sa pagbaliktad ng suporta ng mga militar at sa rebolusyong naganap sa EDSA, napilitang lisanin ni Marcos ang Malacanang pagkaraan ng proklamasyon ng kanyang pagkapangulo.[7] Tagumpay na maituturing ang pagbagsak ng diktaturya sa pamamagitan ng popular na rebolusyong kinasandigan ng biyudang si Cory. Sa tagumpay nina Aliguyun at Cory, makikitang nanaig ang lalong ikabubuti ng sambayanan sa pamamagitan ng kanya-kanyang bayani.
Sa epiko, naging pabuya kay Aliguyun ang pagpili kay Bugan, ang bunsong kapatid ni Pumbakhayon, bilang asawa. Musmos pa noon si Bugan, ngunit dinala ito ni Aliguyun sa pagbabalik sa Hannanga at inalagaan hanggang magdalaga. Pabuya rin ang pagyaman at paghanga sa mag-asawa sa buong Ifugao. Samantala, naging pabuya sa kagitingan ni Cory ang pagkakabalik ng demokrasya sa Pilipinas. Sa pagkakatatag ng isang rebolusyonaryong pamahalaan kung saan siya ang tagapangulo, napasinayaan ang isang popular na konstitusyon.[8] Inani ni Cory ang paghanga ng bayan at ng buong mundo sa anim na taon niyang panunungkulan sa Pilipinas bilang Presidente. Sa pabuya at pagbabalik sa parehong buhay, makikitang nagbunga ng mabuti ang pananagumpay ng kanya-kanyang bayani.
Sa bisa ng mga nabanggit, dapat ngang itanghal na kontemporaryong katutubong bayani si dating Pangulong Corazon Aquino. Tulad ng buhay ni Aliguyun, huwaran din ang buhay niya ng mga unibersal na katangiang dapat tamasahin ng bayan.

[1] Tales of Heroism (2002) Online; makikita mula sa http://folklore.philsites.net/stories/heroism1.html [kinuha noong Mayo 4, 2006]
[2] F. Landa Jocano, The Prowess of Aliguyon, (walang datos) Online; makikita mula sa http://www.geocities.com/marlonfx/Aliguyon.html [kinuha noong Mayo 4, 2006]
[3] Wikipedia, Corazon Aquino (May 3, 2007) Online; makikita mula sa http://en.wikipedia.org/wiki/Corazon_Aquino [kinuha noong Mayo 4, 2006]
[4] Ibid.
[5] Wikipedia, Philippine Epic Poetry (Abril 24, 2007) Online; makikita mula sa http://en.wikipedia.org/wiki/Philippine_epic_poetry [kinuha noong Mayo 4, 2006]
[6] Women’s International Center, Corazon Aquino: Former President of the Republic of the Philippines (1995) Online; makikita mula sa http://www.wic.org/bio/caquino.htm [kinuha noong Mayo 4, 2006]
[7] Ibid.
[8] Ibid.