the gapanese invasion is nigh!

"pinakamaganda ka nga sa buong kapuluan, pero latina na naman ang magwawagi ng korona at sash sa miss world! racism ba ito? lupasay!"

Friday, October 30, 2009

rapunzel: a feminist revisionist tale


Once upon a time, there was a couple who did not have a child. They longed to have one, but the heavens have yet to hear their prayers. One day, while praying for a child to grow in her womb, the wife saw from her window a clump of plants with the most mouth-watering appearance. She longed for it but the husband did not dare ask or steal it from its owner, who was a witch living in the neighboring house. The wife grew so sick that the husband had no choice but to sneak into the neighborhood to pick up the plants, only to be caught by the witch. The witch allowed him to get away with the plant on the condition that he would give her his child, the very reason why the wife was sick. When the wife gave birth, the witch appeared from out of the blue and fetched the child. She took her in the middle of the forest and imprisoned her in a tall tower. She was named Rapunzel; she was beautiful, fair, and gifted with a long, lustrous golden hair. The years passed by and Rapunzel grew hair more than 15 meters long. The witch could get to Rapunzel's tower to deliver food by climbing onto the window using Rapunzel's hair as scaffolding.
The lonely Rapunzel longed to see the world beyond her tower, and while she was afraid of her jailguard of a witch, she was curious as to what could be waiting for her out there. One day, a prince happened to pass by and fell bewitched by her beauty. The prince became obsessed about rescuing Rapunzel, and collected his guts in order to ask her to throw her hair down to allow him to see her the way the witch regularly did. Rapunzel saw this a rare opportunity, but let it pass unclaimed, for this Rapunzel was a different woman altogether. It occurred to her that she could do the escape herself, so one night right after the prince pined away for her, she tied her hair in her bedpost and climbed down using the rest of her hair volume. With the pair of scissors she uses to trim her hair to splendid beauty, she cut her hair to shoulder's length and ran away, leaving her golden burden behind to a promise of a future without bondage, either from evil witches or obsessed men.

Tuesday, October 27, 2009

ilang kaugaliang pilipino


Maasikaso, may utang na loob, nakikisama, magalang at makapamilya ay ilang mga katangian na makapag-aangat ng antas ng kultura sa Pilipinas. Kabilang ang mga ito sa mga litaw na kaugaliang Pilipino na madaling mapansin ng mga banyaga. Mahalaga ang mga kaugaliang ito sapagkat mas matanda pa sa panahon ng pananakop ang pag-iral ng ganitong mga katangian. Dahil sa katandaan ng mga kaugaliang ito, malalim na ang ugat ng mga ito sa sensibilidad ng mga Pilipino kaya hindi basta-basta maaaring bunutin kahit pa man mahaba ang panahon ng pagkakasakop sa bansa ng mga dayuhan. Buhay na buhay pa ang ganitong mga kaugalian dahil nga malalim ang ugat ng kinalaglagyan ng mga katangiang ito sa katauhan ng mga Pilipino. Samakatuwid, mahihinuhang naisasagawa pa rin ng mga mamamayan ang mga kaugaliang ito sapagkat hindi ito madaling burahin ng impluwensiya ng pananakop.
Nagsimula ang pagkamaasikaso noon pa mang Panahong Prekolonyal. Dahil sa pakikipagbarter ng mga katutubong Pilipino sa mga karatig-bansa gaya ng Tsina, India at Malaya, naipakita ng mga katutubo ang pagiging maasikaso. Isinasabuhay nila ito noon sa pamamagitan ng pagsalubong sa mga kapalitan ng kalakal, palakaibigang pakikitungo sa kanila, magiliw na pakikipagtalastasan at pag-aasikaso sa mga bagong dating. Noong papadaong ang mga Kastila sa isa sa mga islang kalaunan ay bubuo sa kapuluan ng Pilipinas, kagila-gilalas na sinalubong sila ng mga katutubo hindi ng pagkasindak sa mapuputing dayuhan kundi ng mga ngiti at pag-aturga. Dahil gutom na gutom ang mga dayuhan, inasikaso sila, pinakain at pinatuloy sa kanilang pamayanan. Sa pag-aasikaso sa mga bisita, makikitang nakangiti sila, magiliw sa pakikipag-usap, palakaibigan, masayahin, at mapag-alok ng anumang pag-aari nila. Naipagkamali pa ng ito ng mga mananakop bilang kahinaan at pagkaalipin. Mahalaga ang ganitong kaugalian sapagkat mas pinahahalagahan ng mga katutubo noon ang kapayapaan at pakikipagkaibigan kaysa pakikipagdigmaan. Sanhi lamang ng gulo at kamatayan ang digmaan samantalang nagpaparami ng kaibigan ang pagiging maasikaso. Samakatuwid, mapagmahal sa kapayapaan at kapwa-tao ang mga taong kabilang sa lipunan noong Panahong Prekolonyal.
Panahong Prekolonyal din ang pinaghuhugutan ng katangiang may utang na loob. Dahil noon pa mang Matandang Panahon ay may umiiral nang sistemang panlipunan sa kapuluan, naipapakita na rin ang katangiang ito. Sa mga pagkakataong may naililigtas ang buhay, nabibigyan ng trabaho o nakapag-aral, nagkakaroon ng ugnayan ang natulungan at nagbigay ng tulong. Mistulang regalo ng tumulong ang ibinigay niya sa natulungan, na nakadarama naman ng pangangailangang ibalik ang tulong dahil utang na loob niya ito. Maaaring tumakbo ng maraming henerasyon ang pagbabayad-utang na ito at maaring humingi pa ng ibang porma ng bayad-utang ang nagbigay ng tulong. Makikita rito na hindi lubusang matutumbasan ang naiabot na tulong dahil sa pambihirang pagkakataong nangailangan ng tulong ang isang tao, ang nagbigay ng tulong ang tutuusing nagdugtong ng buhay ng nangailangan.
Mula pa rin sa sistemang panlipunan ng Matandang Panahon ang katangiang nakikisama. Dahil sa maliliit na pamayanan ng panahong iyon, magkakakilala ang lahat, kung hindi man magkakamag-anak. Sa lapit ng ugnayan ng mga tao sa bawat isa, hindi na sila nagkakahiyaang magbigayan ng tulong. Nakaugnay dito ang bayanihan, batares, at iba pang porma ng pagtutulungan. Mula sa magkakabahay hanggang sa magkakapitbahay, nagpapakisamahan ang bawat isa upang maisaayos at maisulong ang kanilang komunidad.
Mula pa rin sa panahon bago masakop ng mga dayuhan ang pagiging magalang ng mga Pilipino. Samantalang produkto na lamang ng pananakop ang respetong maiuugnay sa relihiyong Katoliko, likas naman ang paggamit ng “po” at “opo” sa pakikipag-usap ng mga batang Pilipino sa matatanda. Bukod sa “po” at “opo,” gumagamit pa ng mga magagalang na pantawag gaya ng “kuya,” “ate,” “manong,” “manang,” “lola,” “lolo” at iba pa.
Dahil nga sa mumunting pamayanan ng Panahong Prekolonyal, magkakalapit ang bawat tao. Karamihan sa kanila ang magkakamag-anak na may maganda at malapit na ugnayan. Pangunahin ang kanilang katapatan sa pamilya higit sa anupaman. Kung nasaan ang isa, naroon ang lahat. Inaalaagaan nila ang isa’t isa.
Makabago man ang kabataan at lipunan ngayon at madalas man kaysa hindi na may malaking impluwensiya ang pagkakasakop at pagdating ng modernismo mula sa dominanteng mga bansa ng Kanluran, may ilang bagay na konserbatibo ang mga Pilipino at ilan na rito ang mga naturang katangian na may natatanging katutubong istilo. Makikitang buhay na buhay pa rin ang mga katangiang ito ng mga Pilipino kaya nga malaki ang pag-asang maiangat ng mga ito ang antas ng kultura ng Pilipinas.

Sunday, October 25, 2009

ang pagbigkas sa meron bilang galaw ng katauhan


Bumibigkas ang tao ng meron upang ipakitang buhay siya na siyang pagpapagalaw niya ng kanyang katauhan. Sa pagbigkas ng meron, maaaring gumamit ng salita upang ipaliwanag ang material na mundong ginagalawan niya, ngunit may pagmemeron na sa kilos ibinabatay ang pagbibigkas, at ito ang mas nagbibigay ng katauhan dahil galaw itong mas may lapit sa meron. Lamang, dapat maging maingat na huwag makihalubilo sa konsepto lamang dahil ang mga ito ang mga bagay na naiisip lamang, may hangganan, kung gayon ay nagiging kulungan at sagabal sa pagmamatayog ng ating pag-abot sa meron. Sa pakikihalubilo sa konsepto, nakikipagtalaban lamang sa isip samantalang hindi lahat ng bagay ay masasakop o makukulong ng isip. Oo nga, makapagbibigay-liwanag ang konsepto para makadaan patungo sa meron, magagamit bilang alaala ng mga bagay na binibigyang-pangalan, makabubuo ng tanong tungo sa mas malalim na pagtingin sa mga bagay na maaaring paguhuin ang hangganan at makakatalab ng buong isip. Ngunit hindi meron ang konsepto kaya lagi na itong nasasakop ng hangganan. Hindi umaangat sa mas mataas na taas tungo sa meron ang konsepto dahil nakakapit sa mundong inilalarawan n gating mga pandama.
Kaya nga sa meron tayo dapat makihalubilo dahil daigdig itong labas sa hangganang pumipigil sa isip na tumalab nang higit pa sa pandama. Sa meron, napaguguho ang mga hangganan, ang kulungang sagabal sa paglapit sa meron nang pinakamalapit na lapit. Samakatuwid, nakasusubok na maabot ang maganda, totoo at mabuti habang lumalagpas sa hangganan ng isip tungo sa daigdig ng meron. Hindi na mahalaga rito ang konsepto dahil higit pa sa madarama ang magpapaliwanag sa isip kundi ang liwanag ng meron. Higit pa sa maiisip ng konsepto ang kayamanan ng kahulugan ng meron dahil hindi na madaragdagan pa ang katotohanan ng meron. Sa pakikihalubilo sa meron, hindi tayo nakakahon sa mga hangganan. May matatakbo pa ang isip nang higit pa sa maiisip natin at ito ay ang meron.
Gusto kong makita ang aking sarili na hindi bilanggo ng konsepto kundi nakahalubilo sa meron, dahil gusto kong makaalam, maliwanagan at maging buong tao sa pamamagitan ng pagbibigkas ng meron. Gusto kong malagpasan ang pagtingin sa kulay pula bilang isang kulay na nakikita ko. Gusto kong lagpasan ang maiisip ko rito bilang kulay ng dugo, ng bolpeng pantsek ng papel, ng bilog sa gitna ng watawat ng Hapon. Gusto kong maiugnay ito sa kulay ng galit, o di kaya ng pag-ibig. Ngunit ayoko ring ikahon ang aking sarili sa pag-iisip na ganito lang ang maaaring itakbo ng kulay pula sa aking isip. Gusto kong makarating sa mundong hindi materyal na bagay ang pula kundi isang pulang meron sa daigdig ng meron nang higit pa sa maaaring isipin ko hinggil sa kulay na iyon. Gusto kong magkaroon ito ng laman at kahulugan ayon sa pagbigkas ko ng pagkameron ng kulay na pula.
Sa pagitan ng daigdig ng isip at lagpas sa isip, hindi ko maipagpapalit ang sistema ng meron na walang hanggan sa paglarawan at pagpapaliwanag sa mga bagay na binibigyang-pangalan sa dagidig ng isip ayon lamang sa kung ano ang maikakahon ng pandama rito. Sa sistema ng meron, makakahalubilo ko na ang mga bagay na may tunay na ganda, katotohanan at kabutihan higit pa sa maaaring bigyang-hangganan dito ng konsepto ng isipan.

Tuesday, October 20, 2009

ang konsepto bilang labi ng meron


Ang pagbigkas sa meron ay binibigyang-daan ng paggamit ng isip, na bumubuo naman ng konsepto. Higit pa sa maaabot ng isip ang meron, ngunit sinusubok na lapitan ang merong ito sa pamamagitan ng konsepto. May kakulangan man ang konsepto sa paglarawan, pagpapakahulugan at pagpapaliwanag ng totoong meron, mabuti nang may maiiwang mapagsisimulan pa ng ibang magmemeron kung tapos na sa pagbigkas ang iba. Kaya nga hindi malayo sa representasyon ng labi ang konsepto, dahil ito na lamang ang naiiwan sa isip bilang alaala at hindi ang tunay na nakapagpaliwanag sa nagmeron. Sa ganitong kalagayan, maaaring maging sagabal pa sa pagbibigkas ang labing ito ng konsepto dahil baka mapagkamalang ito na ang totoong meron. Bukod pa rito, ang mga labing ito ay may hangganan kaya nga hindi makalalagpas sa isip hanggang subuking makihalubilo sa labas ng kahon ng madarama tungo sa daigdig ng meron. Sa pagpapakitang ito ng pagkakaiba ng konsepto at meron, makikitang mas sinauna ang meron dahil ito ang sinisikap talabin ng isip. Ang meron ang binibigyang-pangalan ng konsepto kaya nauna muna ang pagkameron bago ang pagbibinyag ng pangalan bilang konsepto. At gaya nga ng katuruan ni Tsuang Tzu, higit pa sa labi ang maaaring mahita mula sa meron kaya balewala ang konsepto kung mas mahalaga ang maipapaliwanag ng meron. Salita nga nang salita kung kulang naman sa gawa, hindi rin tunay na makahulugan. Lahat tayo, upang matawag na tunay na dakila, dapat magsumikap na gumawa ng gulong at hindi lang basta bumasa nang bumasa kung paano makagagawa ng gulong.
Sa pag-aaral ko ng pilosopiya, nasisimulan ng konsepto ang pagbibigkas ko ngunit dapat kong tandaan na makasasagabal ito kung papag-isahin ko ang tingin sa konsepto at meron. Dapat kong malaman na labi na lamang ng mga pinagmeronan ang lahat ng inaaral ko sa pilosopiya at hindi ang tunay na meron. Wala itong pinagkaiba sa pinagbalatan ng kendi: hindi ito ang tunay na matamis at nakaaangat ng damdamin kundi ang merong binabalot nito. Maaari ko namang gamitin ang konsepto para makapagmeron dahil sa isip naman magsisimula ang pagbibigkas. Kaya nga lamang, tatandaan kong mas una ang meron dito; pangalawa na lamang ang konsepto dito na nagbigay-kaisipan (at nagbigay din ng hangganan) sa meron. Gusto kong gayahin sa Tsuang Tzu na hindi minahalaga ang pinagkataman ng umano’y dakilang taong hindi dakila para sa kanya. Totoo namang dapat isagawa kung ano ang alam dahil ang mga gulong ay walang pinagkaiba sa natututunan sa pilosopiya: hindi magiging makahulugan kung sa salita lamang at hindi sa pagsasagawa. Gusto kong ilapat ang natutunan ko sa pilosopiya sa gawa nang hindi nakakahon sa salita lamang. Anumang pagbibigkas ko ng meron ng pilosopiya, higit dapat sa hangganan ng salita upang sa kaliwanagan ko ay mabuo ang aking pagkatao.

Sunday, October 18, 2009

ang pag-uulit bilang pag-unawa sa tunay na pag-iisip


Para kay Heidegger, para makaunawa sa tunay na pag-iisip, kailangan ang seisvergessenheit (pagkalimot sa meron) at balikan ang pag-unawa sa kasabay nitong nagpapahayag ngunit nagkukubli. Dapat pakilusin ang isip dahil meron ang nagpapahayag ng aletheia, na totoo at aktong nangyayari kaya hindi mapasusubaliang isang kilos na tuluy-tuloy lamang ang pangyayari kaya hindi mahuhuli. Hindi bale dahil may gelasseinheit naman na para siyang gamiting pagpapahayag at pagpapaubaya sa pagpapakita ng meron. Dapat na isinusuko ang sariling magbigay ng rason dahil anunman ang mangyari, ito ay meron na, hindi na kailangang itakda ang dahilan, ipinapaubaya sa meron ang lahat, nagpapaubaya at nagpapalaya ng puwedeng ipakitang meron nawawala ang hawak sa akin. Aaminin na hindi hawak ang lahat. Nawawala ang lahat sa akin.
Halimbawa nito ang kahulugan ng kaligayahan, dapat kong limutin ang salitang kaligayahan dahil salita lang siya na kumakatawan sa isang estado ng isip na meron naman talaga kahit hindi pa naimbento ang salitang pantawag sa kanya noon. Kailangang makalimutan dahil kung may okupasyon akong isipin iyon buong maghapon magdamag, mawawalan siya ng tunay na kahulugan sa akin bagkus ay magiging salita na lamang ito. Sa panahong sabihin kong masaya ako, mauunawaan kong hindi ako tunay na masaya dahil kung napakasaya ko, bakit hindi ko hayaang ipakita nito ang kanyang sarili sa gawa at hindi sa salita? Totoo namang may kaligayahan gaya kapag pumasa ako sa mga pagsusulit o sama-sama ang buong pamilya o nagpaparamdam ng lambing ang minamahal. Ang kaligayahang ito, hindi ipinagsisigawan ang kanyang sarili bagkus ay nagkukubli sa kaisipang alam na ang kanyang katangian noon pa mang wala itong pangalan. Hindi na kailangang umapuhap ng rason para sa pag-iral nito dahil ang kaligayahan, meron na sa iba't ibang panahon at lugar kaya dapat nang ipaubaya sa pagkameron niya ang kanyang kahulugan. Anumang pangalan ang ibigay sa kanya, hindi pa rin ito lubos na mahahawakan o maikukulong ang kahulugan. Meron nang kaligayahang lampas pa sa pangalan at iyan ang dapat na maunawaan.

Friday, October 16, 2009

game of love and other notes on dead stars


The game of love in which the three characters of the Paz Marquez-Benitez' story "Dead Stars" figured in did not make any one win. Alfredo was a loser because he could not choose to marry Julia, the person he loved more than Esperanza. He had to follow what the society expected of him: to be a man and marry the woman he was engaged to. Julia was also a loser because she was not chosen by Alfredo although she was more loved by Alfredo than Esperanza was. Esperanza was the last loser because she was married only out of convenience. She was not married by Alfredo out of love. No one among the three win the game of love because they were all victims of a love in a wrong place and time.
This story was written during the American period, a time when Filipinos are struggling to create their own identity. As such, the setting appears as if entirely devoid of anything American (except of course the language). The setting, therefore, was Filipino. The space setting is in the Philippines, the time setting was the 1920's, a period of relative tranquility because it was in the middle of American Occupation. The best visualization of this is perhaps Alfredo's world, because this world seemed to give him everything--social respect, material wealth, among other things--except the one thing that will give him fulfillment: marrying the one he really loved, Julia.

Tuesday, October 13, 2009

food paradigm shift


In the last forty years, the relative availability of staple foods like cereals, pulses and starchy roots has declined in almost all geographic regions of the earth. There are partial shifts from staple foods toward vegetable oils and sugar in low- and lower-middle income countries; towards vegetable oils, sugar and meat in upper-middle income countries; and towards vegetable oils and meat in higher-income countries. The relative availability of fruits and vegetables has only slightly climbed in most countries and still far from the recommended level in both developed and developing countries. The food availability changes on nutritional standards of the diet has created the following impacts: there are likely impacts of increase in total fat content and decrease in total content across the globe, increase in energy density in both developed and developing countries, decrease in fiber content throughout the world and decrease in protein content in developing countries. Meanwhile, there are possible impacts of increased saturated fats, decreased vitamins and minerals, increased glycaemic index and decreased bioactive compounds like flavonoids, among others. Since this is the case, the food availability changes in the last forty years are parallel with the changes in human diets specifically in association to the prevalence of obesity, cardiovascular diseases, diabetes, particular types of cancer, and other nutrition-related non-communicable diseases. This deterioration is aggravated by the lower replacement of staple foods by fruit and vegetables in place of meats, fats and sugar. The low availability and consumption of fruits and vegetables and the consequent excess in the availability and consumption of meats, fats and sugar causes the deterioration of human nutritional diet anywhere in the world.

Sunday, October 11, 2009

pagtatambis ng pampamilyang istruktura sa litisang bilog ng caucasus at labaw donggon


Magkaiba ang istruktura ng pamilya sa Litisang Bilog ng Caucasus at ng sa Labaw Donggon.
Sa Labaw Donggon, machong-macho ang bayaning si Labaw Donggon dahil tatlo ang naging asawa niya mula sa lahat ng antas panlipunan, isang basehan ng pagkakakilanlan ng kapangyarihan. Napangasawa niya sina Gintibitinan na galing sa bunga ng ilog, Doronoon na mula sa ilalim ng lupa at Nagmalitong Yawa na galing sa langit. Samantala, sa umpisa’y biktima ng Madonna/whore binary si Grusha dahil naeeskandalo siya sa pagkakaroon ng “anak” na si Michael gayong wala naman siyang asawa. Tuloy, inaakalang disgrasyada siya. Kaya nga, upang makaiwas sa pag-aalipusta ng lipunan, nabiktima naman siya ng patriyarka nang mapilitan siyang magpakasal sa isang nagsasakit-sakitang lalaki para may maging padre de pamilya. Habang tatlo ang asawa ni Labaw Donggon, isa lang ang kay Grusha, dahil nadiborsiyo muna siya bago nagging karapat-dapat ipakasal sa sundalong kasintahang si Simon.
Bukod sa nabanggit, hinamon sa Labaw Donggon ang institusyon ng kasal upang makapagpakasal ang isang nakatataas sa antas panlipunan sa isang nakabababang antas. Nahirapang maghanap ng asawa sa langit si Labaw Donggon dahil sa kaibahan niya ng antas, ngunit nang mapangasawa si Nagmalitong Yawa na mayaman, hinamon niya ang sagabal sa pagpapakasal nito. Samantala, kasal-pangginhawa o marriage of convenience ang nangyari kay Grusha sa Litisan. Katulong lamang siya sa bahay ng gobernador at mahirap kaya walang pambuhay at pambahay kay Michael. Kinailangan niyang magpakasal sa isang nakatataas ng antas sa lipunan upang miasalba ang naging pamilya niyang anak ng kanyang amo.
Panghuli, nakasalalay sa pamilya ang pagiging bayani ni Labaw Donggon. Sa impluwensiya ng pamilyang sina Alunsina at bunsong anak, nakatulong na maipanalo ni Labaw Donggon ang pakikipaglaban niya sa lipunan. Samantala, likas na kabutihan ang pinanggagalingan ng kabayanihan ni Grusha. Sarili niya at hindi kinakailangang pamilya niyang si Michael ang nakatulong para mapatunayang siya ang ina nito. Dagdag pa, hindi niya inasahan ang alok ng pagkaama ni Simon para maipanalo ang asunto laban sa tunay na ina ni Michael. Sa taliwas na istrukturang ito ng pamilya ni Labaw Donggon at ng kay Grusha, mapapatunayan na magkaiba ang dalawa.

Friday, October 09, 2009

double burden of malnutrition


Double burden of malnutrition means that underweight and stunted children outnumber the overweight children in both 0-5- and 6-10- year-old age brackets. In a hundred 0-5-year-old children scale, 27 are underweight and 30 are stunted whereas only two are overweight. Meanwhile, in a hundred 6-10-year-old children scale, 26 are underweight and 36 are stunted whereas only one is overweight. Also, there is also anemia and vitamin A deficiency problems affecting the various population groups in public health proprotions. There are two out of three infants 6m-less than one year old who are anemic. This means that they are in the risk of suffering from long-term mental deficiency. 46% of pregnant women may be affected by vitamin A deficiency. Among income class children, there is a double burden of malnutrition because only children benefiting from the high-income class have the least risk of malnutrition. The four classes below the highest class, meaning the levels at which income becomes less and less, have children who suffer malnutrition increasingly. The lower the level, the greater the suffering in malnutrition. Children from the lowest-income class suffer the biggest in manutrition. Meanwhile, children benefiting from the high-income class are found to have the highest risk of being overweight. This becomes less of a possibility as the case descends through the lower income classes. This means that the lower the income class of children, the greter that they are not overweight. Among children and adult of both sexes, the double burden of malnutrition is seen with the persistent undernutrition and micronutrient deficiencies maong children and vulnerable groups along with rising overweight, obesity and diet- and lifestyle-related non-communicable diseases in adults. There is a 20.9% coexistence of underweight child and overweight adult in same household. This means one out of five housholds with an underwieght child is a coexisting overweight adult. The double burden of malnutrition becomes riskier since poor growth is perpetuated through the cycle of persistent undernutrition, high incidence of newborn children with low birth weight, high incidence of poor child growth and deplorable infant and children feeding practices, low rate of milk intake and of consumption of fortified foods resulting in abnormal dietary patterns, negative changes in dietary patterns like declining fruit intake, tubers and other traditional staples and increasing consumption of sugars and low level of physical activity.

Monday, October 05, 2009

ang litisang bilog ng caucasus: isang pagbabalik-tanaw


Sa pagtatanghal ng Ang Litisang Bilog ng Caucasus ni Bertolt Brecht sa bersiyong katutubo, angkop ang paggamit ng sayaw na igal, isang masining at maindayog na galaw ng mga Sama ng baybaying Timog-Silangang Asya, halimbawa ay ang Sama Dilaut (o Sama ng Karagatan) at Sama Badjao ng mga isla ng Sitangkai at Sibutu sa Lalawigan ng Tawi-Tawi. Masasabi kong angkop ang paggamit ng sayaw na ito sa nasabing Kanluraning dula dahil mas nakakaugnay ang mga Filipino sa pagsasakatutubo ng alinmang bagay na dayuhan, dahil nakakapagpayaman ng dulaang Pilipino at pandaigdig ang paghahalo sa Kanluraning klasikong dula ng mga katutubong motif, at dahil nagbibigay-buhay sa teatro ang paghahabi-habi ng dula, musika at sayaw sa bawat eksena ng Litisan.
Dahil sa paggamit ng sayaw na igal sa pagtatanghal, mas nakakaugnay ang mga manonood dahil hindi na dayuhan ang pagtrato dito. Nakatulong ang indihenisasyon sa pamamagitan ng katutubong kumpas ng mga kamay at galaw ng mga paa para mas mapalapit sa katutubong sensibilidad ng manonood ang banyagang dula. Kahit sabihin pang orihinal na Kanluranin ang dula, nakikilala ng mga manonood ang Pilipinong elemento nito sa mga kilos na tangi sa sining pangkatawan ng kababayang mga Badjao.
Dahil pa rin sa paggamit ng sayaw na igal sa Litisan, napapayaman ang dulaang Pilipino at pandaigdig. Sa paglitaw ng mga katutubong motif sa Kanluraning dula sa anyo ng sayaw-Badjao, naipapakita ang unibersalidad ng dula at nabibihisan naman ito ng ibang kultura. Matalinong naipapakita ng igal na mayaman ang kultura ng bansa at mababahiran nito ng katutubong kulay kahit pa banyagang dula.
Panghuli, mas buhay na buhay ang pagtatanghal dahil bukod sa dramang naibubunyag sa bawat eksena, sinasabayan ito ng musika, kanta at ng sayaw ngang igal. Nakaeengganyong panoorin na habang nagsasalita o kumakanta ang mga tauhan o tagapagsalaysay, kumukumpas ang kanilang mga kamay at umiindak ang mga paa.
Ang mga nabanggit ang nagbibigay-kaangkupan ng sayaw na igal sa hinalaw na dula ni Brecht. Sa pamamagitan nito, nakita ang Pilipinisasyon sa Litisan.

Saturday, October 03, 2009

pag-uulit bilang pagbabalik at pagkilala sa tunay na sarili


Nang mahiwalay si Kierkegaard kay Regina dahil ayaw nitong mapakasal sa nobya, inakala niyang magiging sakuna lamang siya kapag sila ay napakasal. Ayaw niyang ipilit ang kanyang sarili dahil ito na ang sakunang tinutukoy niya: ang mawalan ng pagkabuo ang isa't isa kapag may iba nang maghahawak ng kanilang sarili maliban sa kanilang sarili sa bisa ng nagpapaisang kasal. Hindi akalain ni Kierkegaard na mas malaking sakuna pala ang mahiwalay kay Regina dahil nawasak siya. Samakatuwid, si Regina ang nagpapabuo sa kanya dahil natututunan niya ang pagka-siya dahil sa pagbibigayan nila at pagtupad sa obligasyon. Sa pagsubok na makabalik siya sa piling ni Regina, natagpuan niyang sa nobya siya nagkakaroon ng pagkabuo kaya sa pag-uulit na ito ng kanilang pag-iibigan, mababago at mananariwa ang kanyang pagkatao. Dahil mabubuo siya sa piling ng nobya, ang buhay niyang nawasak ay magiging buhay na buhay pa rin ngayon at ang potensyal niya dati ay potensyal pa rin niya ngayon dulot ng pagkakataong mabuo sa pag-uulit. Lamang, hindi na siya makaulit sa panahong kasama niya si Regina kaya nga nanatili siyang wasak at naiwang prinoprotektahan ang kanyang sarili. Inakala niyang makabubuti silang magsipag-isa sa buhay ngunit mas nangailangan ng pag-uulit na magkasama.
Gusto kong makita ang sarili kong ganito rin ang pagkabuo gaya ng gusto ni Kierkegaard: na para mabuo, kailangan ng pag-uulit na natigil dahil sa isang pagkawasak. Nang ang dati kong kasintahan at ako ay naghiwalay, naramdaman kong tila isang bahagi ng sarili ko ang namatay, partikular na rito ang damdaming makatao na maging masaya dahil sa pagmamahal. Dahil sa pagbibigayan namin kaya kami nagkaroon ng kabuuan. Ngunit sa paghihiwalay namin, tila nabawasan ang ganoong kabuuan: wala nang kasiyahan, bagkus ay lungkot na lamang. Dahil hindi naman namin maaaring ipilit sa isa't isa ang aming mga sari-sarili, nanatili kaming hindi buo, nangangapa sa kaligayahan, hindi buong tao dahil hindi hinahayaan ang pag-uulit.
Ngunit hindi lahat ng pag-uulit ay kinakailangang sa parehong tao, dahil kung ganoon, malaking sakuna ang ipilit ko ang sarili ko sa kanya o ipilit ng sinuman ang sarili niya sa iba pa. Sa nauunawaan ko, ang pag-uulit na ito ay kinakatawan ng pag-uulit na magmahal muli, dahil kung ito ang pag-uulit na maaaring makabuo ng sarili ko, bakit hindi? Walang taong gustong mawasak ang kanyang sarili, lalo na ako na mas nakadarama ng kahulugan ng buhay kung buo ako. Kaya nga umulit ako ng pag-ibig, upang mas makita kong wala palang pinagkaiba ang buhay ko noong nagmahal ako noon at nagmamahal ngayon, na ang potensyal ko noon sa nakaraang relasyon ay umiiral ngayon sa bago kong relasyon. Sa bago kong pag-ibig ngayon, sariwa ang pag-uulit na maging buo dahil sa pag-uulit na ito nadama kong bago akong tao.

Thursday, October 01, 2009

the lotus in the lagoon

















you pay homage to my lake world
all wise warnings you have ignored
these ripples sought by men before you
are collected tears impossible to hold
each dew-kissed satin petal
is as much a venom as ecstasy
to mortals who came of their own accord.
away with your hands--
your obsession stands no chance.
i allow you not to pluck me
much less touch my fragility.
i belong to this fluid sanctity--
be content in living twice removed
because beggars like you
never have the luxury of choice.